ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Είναι 2 το μεσημέρι στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, Πέμπτη 14 Μαρτίου. Στις 2.30 μμ προβάλλεται η ταινίας της Ελίνας Ψύκου “Αδέσποτα Κορμιά”.
H πύλη του λιμανιού έχει κλείσει από την αστυνομία. Δεν επιτρέπεται σε διερχόμενα οχήματα να μπουν στο χώρο. Επιτρέπεται η πρόσβαση μόνο σε πεζούς από μια πλάγια πόρτα μετά από έλεγχο των εισιτηρίων, και μάλιστα ανοίγουν και τσάντες (για να δουν αν κανείς κουβαλά κάποιο ύποπτο υλικό, εκρηκτικά ή όπλα, υποθέτω).
Μια κλούβα έχει σταθμεύσει έξω από το μουσείο κινηματογράφου και τα ΜΑΤ έχουν παραταχθεί απ' έξω. Οι αίθουσες Τζον Κασσαβέτης και Σταύρος Τορνές στην αποθήκη 1 έχουν προστατευτικό κιγκλίδωμα. Περνάς μόνο με την επίδειξη του εισιτηρίου σου.
Μέχρι να μπω στην αίθουσα με έχουν ελέγξει τρεις φορές και έχω επιδείξει την ταυτότητα της διαπίστευσης άλλες τόσες. Έχω εκνευριστεί, όχι από τους ελέγχους που τελικά έχουν γίνει απαραίτητοι για λόγους ασφάλειας, αλλά από το γεγονός ότι χρειάζεται να υπάρχει ασφάλεια για να δει κανείς απλώς μια ταινία!
Μια ταινία που πάρα πολλοί βιάστηκαν να κρίνουν από το ... εξώφυλλο. Δηλαδή και μόνο από την αφίσα της, χωρίς να έχουν ιδέα τι διαπραγματεύεται στ' αλήθεια και ποιό είναι το νόημά της. Και που θεώρησαν αυτόματα ότι διαπομπεύει τα ιερά σύμβολα και την πίστη τους.
Κάτι που δεν κάνει η ταινία και δεν είναι αυτός ο στόχος της.
Δεν ξέρω τι περίμενα να δω, γιατί δεν ήξερα τι θα δω πέρα από την πολύ μικρή σύνοψη που διάβασα για την ταινία, αλλά σίγουρα τίποτα ακριβώς απ' όσα είδα τελικά.
Μια σύνοψη: Τα Αδέσποτα Κορμιά εξερευνούν τη σωματική αυτονομία σε μια Ευρώπη, όπου επιτρέπεται να ταξιδέψεις, να εργαστείς και να καταναλώσεις ελεύθερα αλλά όχι πάντα να ζήσεις ή να πεθάνεις όπως επιθυμείς. Η νέα ταινία της Ελίνας Ψύκου είναι ένα ντοκιμαντέρ με τη μορφή road movie.
Δεν λέει και πολλά η σύνοψη. Σίγουρα δεν αποτυπώνει ακριβώς αυτό που αποκομίζει κανείς βλέποντας την ταινία. Μια ταινία που αγκαλιάζει τον άνθρωπο και τα πάθη του, που δεν κρίνει, που δίνει χώρο σε κάθε άποψη για τη ζωή και το θάνατο. Μια ταινία που αγκαλιάζει διαφορετικές οπτικές πάνω στην ηθική, οπτικές που μπορεί να συγκρούονται, αλλά τις παρουσιάζει αυτούσιες, και αφήνει τον θεατή να κρίνει αυτός το που στέκεται και που βρίσκεται, όχι μόνο μπροστά στο θαύμα της ζωής, αλλά και στο φαινόμενο του θανάτου.
Και επειδή το θέμα της ταινίας δεν είναι απλώς η άμβλωση, αλλά η ιδέα που έχει ο καθένας μας για τη ζωή και το θάνατο, για το πως θέλει να ζήσει και το πως θέλει ενδεχομένως να πεθάνει, όταν βλέπει πως έρχεται η ώρα του, η ταινία βάζει το ερώτημα: ποιός το αποφασίζει αυτό;
Και δεν δίνει απαντήσεις, δεν διδάσκει. Αντί γι' αυτό, δείχνει την αντιμετώπιση μπροστά στο θάνατο και την ασθένεια, από δύο τελείως διαφορετικές οπτικές. Από την μια, την άποψη ενός καλόγερου που είναι ανάπηρος και υποβοηθάται στο να συνεχίζει να ζει, γιατί πιστεύει ότι μόνο ο Θεός μπορεί να αποφασίσει γι' αυτό, και την άποψη άλλων ανθρώπων, που φτάνουν στο γήρας και ταλαιπωρούνται από τον πόνο, την ασθένεια και την αναπηρία, και επιθυμούν την ευθανασία. Και οι απόψεις τους προβάλλονται χωρίς επεμβάσεις από την αφήγηση της ταινίας. Είναι ισότιμες, όπως θα έπρεπε να είναι και οι ζωές των ανθρώπων.
Αυτή η ανοιχτή προσέγγιση, που αναδεικνύει ένα ελεύθερο βλέμμα και προέρχεται από ένα ελεύθερο πνεύμα που την δούλεψε και κόπιασε να την προσφέρει στο κοινό, όχι μόνο δεν εκτιμήθηκε, αλλά κρίθηκε πριν καν παρουσιαστεί.
Στην ερώτησή μου προς την σκηνοθέτιδα, για το πως διαχειρίζεται την σύγκρουση που προέκυψε κατά την προβολή της ταινίας, σε μια αίθουσα που αστυνομοκρατείται, απάντησε στο ίδιο πνεύμα: ανοιχτά το διαχειρίστηκε. Κράτησε ανοιχτά τα social media της ίδιας για να γράψει ο καθένας αυτό που ήθελε, παρόλο που μπορούσε να τα κλείσει. Επέλεξε να μην ακυρώσει τις προβολές όπως ενδεχομένως θα ήθελαν κάποιοι, αλλά να γίνουν, έστω και με παρουσία αστυνομίας. Της προτάθηκε να υπάρξει αστυνόμευση, και δέχθηκε να υπάρξει για λόγους ασφαλείας. Θα μπορούσε να είχε κάνει άλλες επιλογές, αλλά διάλεξε αυτή που συμβαδίζει με τις αρχές της: δεν δέχτηκε να αυτολογοκριθεί.
Είναι τραγικό να βρισκόμαστε στη θέση αυτή, του να πρέπει να προστατεύσουμε με τέτοια μέσα την ελευθερία του λόγου.
Στην ερώτηση του κοινού, για το αν ήθελε να προκαλέσει με την αφίσα της ταινίας, η σκηνοθέτης απάντησε πως δεν είχε σκοπό κάτι τέτοιο. Αυτό που ήθελε να γίνει ήταν να ανοίξει μια συζήτηση για τα θέματα της πίστης, της άμβλωσης, της ευθανασίας. Δεν περίμενε ότι θα συμβεί αυτό που συνέβη, ούτε και το είχε σκοπό. Θεωρεί ότι αυτό που γίνεται αυτή τη στιγμή δεν είναι συζήτηση. Μάλιστα, η μόνη στιγμή που έδειξε εκνευρισμό ήταν με την συγκεκριμένη ερώτηση, παρατηρώντας ότι υπάρχει απαξίωση για την ελληνική τέχνη, και ότι μόνο με αυτή την αφορμή για την αμφιλεγόμενη αφίσα ενδιαφέρθηκαν δημοσιογράφοι που χρόνια απαξιώνουν το έργο ελλήνων καλλιτεχνών να πάρουν συνέντευξη από την ίδια. Και η απαξίωση της Ελίνας Ψύκου, που υπηρετεί την τέχνη της για περισσότερο από δέκα χρόνια, και που όποιος έχει δει ταινίες της αναγνωρίζει την αξία της, είναι ποταπή.
Η ταινία κάνει το εξής ανορθόδοξο: κάποια στιγμή παρουσιάζει όλες τις μητέρες, ως ιερές, ως Παναγίες. Το κάνει με παιχνιδιάρικη διάθεση, με μουσική στο φόντο, σαν να γυρίζει βίντεο κλιπ, και όταν ρωτήθηκε η σκηνοθέτης γιατί χρησιμοποιεί σύμβολα της πίστης, απάντησε πως τα σύμβολα μπορούν να επανανοηματοδοτηθούν.
Δεν βρίσκω τίποτα ανακόλουθο με την πίστη στο Θεό, το γεγονός ότι όλες οι μητέρες μπορεί να είναι και ιερές. Κι αν αυτό δεν παρουσιάστηκε με την συνηθισμένη τεχνοτροπία της βυζαντινής τέχνης την οποία χρησιμοποιούμε στην Ελλάδα, και αντί γι' αυτήν την τεχνοτροπία επιλέχθηκε άλλη, δεν το θεωρώ βλασφημία ούτε προσβολή των Χριστιανικών ηθών. Αντίθετα, θεωρώ το γεγονός του να εμπνέεται κανείς από διαχρονικά σύμβολα, ως τιμή προς την πίστη, και κάθε πιστός θα έπρεπε να χαίρεται που ακόμα και σήμερα τα πάθη του Χριστού και η εικόνα της Παναγίας εμπνέει καλλιτέχνες να δημιουργήσουν.
Θεωρώ κακόπιστη την κριτική που έλαβε η ταινία. Η θέση της σκηνοθέτιδας ήταν να ακολουθήσει τις γυναίκες στην πορεία τους: γυναίκες που είτε ήθελαν είτε δεν ήθελαν να γίνουν μητέρες. Η θέση της είναι ότι η γυναίκα πρέπει να μπορεί να επιλέξει πότε θα γίνει μητέρα ή όχι.
Ζούμε την ζωή μας, ο καθένας έτσι όπως νομίζει, πιστεύει και μπορεί. Έτσι όπως θέλουμε, ζούμε τελικά. Και η ελευθερία της βούλησης είναι κάτι που δεν μπορεί η Εκκλησία να αφαιρέσει από τον άνθρωπο. Αντίθετα, η σύγχρονη θεολογία με κάθε τρόπο τονίζει την δυνατότητα αυτή του ανθρώπου και τονίζει ότι ο Θεός έδωσε στον άνθρωπο την ελευθερία της βούλησης.
Για μένα η αφίσα της ταινίας έχει ένα πολύ συγκεκριμένο νόημα, αλλά είναι το νόημα που δίνω εγώ η ίδια: αν ο Χριστός πέθανε στο σταυρό, δεν σημαίνει ότι πέθανε μόνος. Σταυρώθηκε και η μητέρα του, γιατί ποιά μητέρα θα έβλεπε το παιδί της να πεθαίνει με αυτό τον τρόπο, και δεν θα ένιωθε ότι σταυρώνεται και η ίδια; Και πέρα από αυτό, μια σύγχρονη μητέρα, κουβαλάει τον δικό της σταυρό. Δεν είναι εύκολη η απόφαση να φέρεις έναν άλλον άνθρωπο στη ζωή. Και η περιπέτεια της κύησης είναι μια μεγάλη δοκιμασία για μια γυναίκα, που κανείς άντρας δεν μπορεί να νιώσει και να αντιληφθεί σε όλο της το εύρος και όλο της το βάθος. Δεν περνάει μέσα από το δικό του σώμα η κύηση. Δεν πρέπει να σταυρώνουμε τις γυναίκες, αν μείνουν έγκυες, είτε από τύχη (γιατί η εγκυμοσύνη δεν είχε προγραμματιστεί από τους γονείς), είτε από επιλογή (επειδή για παράδειγμα είναι μόνες αλλά επιθυμούν να γίνουν μητέρες παρόλα αυτά), και να πιστεύουμε ότι είμαστε σε θέση να αποφασίζουμε εμείς αν μπορούν ή όχι να γίνουν μάνες σύμφωνα με την δική μας ηθική. Είτε είναι έτοιμες να το κάνουν ή όχι. Και αν μια γυναίκα δεν μπορεί να μεγαλώσει ένα παιδί, αυτό δεν είναι το τέλος του κόσμου, ούτε το τέλος της ζωής. Η ζωή συνεχίζεται με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο.
Προσωπικά, δεν έχω έρθει ποτέ στη θέση να πρέπει να αποφασίσω αν θα φέρω μια ζωή σε αυτό τον πλανήτη ή οχι. Επέλεξα να μην γίνω μάνα, ποτέ δεν χρειάστηκε να μπω σε δίλημμα για το αν πρέπει να κρατήσω ή όχι στη ζωή ένα έμβρυο. Αν έπρεπε να επιλέξω, δεν ξέρω τι θα έκανα. Σίγουρα θα εξαρτιόταν από πολλά πράγματα η απόφασή μου. Σίγουρα δεν θεωρώ ότι το να κάνει κάποια γυναίκα άμβλωση είναι μια εύκολη απόφαση. Το αντίθετο, θεωρώ ότι είναι μια εξαιρετικά δύσκολη απόφαση και πιστεύω ότι μια γυναίκα πρέπει να μπορεί να είναι ελεύθερη να αποφασίσει η ίδια, γιατί μόνο εκείνη ξέρει τι ζει και τι μπορεί να κάνει. Κανείς δεν μπορεί και δεν πρέπει να μπορεί να της επιβάλει να γίνει μητέρα αν δεν το θέλει και η ίδια.
Κάποιοι άντρες επιλέγουν τις εύκολες λύσεις. Αφήνουν νεαρές κοπέλες έγκυες, τις εγκαταλείπουν και θεωρούν ότι από κει και πέρα είναι απόφαση της γυναίκας για το αν θα μεγαλώσει ένα παιδί και με ποιά μέσα- μια τέτοια περίπτωση δείχνει και η ταινία. Είναι πολύ εύκολο να μετακυλίσει κάποιος την ευθύνη σε μια γυναίκα, καθώς η ίδια θα λουστεί τις συνέπειες, και όταν ο ίδιος συμπεριφέρεται τόσο ανεύθυνα, θεωρώ ανήθικο το να πέφτει το βάρος μιας απόφασης στη γυναίκα που μένει έγκυος και που πρέπει μόνη της να αποφασίσει τι θα κάνει με το παιδί -αν μπορεί να το μεγαλώσει η ίδια ή όχι – τελικά να κατακρίνεται για οποιαδήποτε απόφασή της.
Αν πιστεύει κανείς ότι η ζωή είναι ιερή, ας βοηθήσει τις γυναίκες αυτές να μεγαλώσουν τα παιδιά τους. Ας δημιουργήσει ένα σύστημα υποστήριξης των γυναικών που δεν θέλουν να προβούν σε αμβλώσεις αλλά δεν μπορούν να μεγαλώσουν μόνες τους τα παιδιά τους. Οτιδήποτε άλλο είναι υποκρισία, ηθικολογία, και καταπίεση.
Μακρυγορώ αλλά αυτά είναι θέματα που με απασχολούν παρόλο που δεν είμαι μητέρα και δεν νομίζω να γίνω στην ηλικία που είμαι. Με ενοχλεί αφάνταστα η επιμονή των αντρών να γίνουν πατέρες χωρίς την συναίνεση της γυναίκας. Αυτό είναι βιασμός. Πως μπορείς να θεωρείς ιερή μια μήτρα, αλλά ταυτόχρονα να θεωρείς ότι μπορείς να κάνεις ό,τι θες με αυτήν; Μόνος σου θα αποφασίσεις αν θα γίνεις πατέρας; Είναι ιερό καθήκον των γυναικών να γίνουν όλες μητέρες; Δεν νομίζω. Άλλωστε υπάρχουν πολλές μητέρες που από τη φύση τους πχ λόγω ασθένειας δεν μπορούν να το κάνουν. Αν μη τι άλλο, το να θεωρεί ένας άντρας ότι όποτε θέλει να γίνει αυτός πατέρας είναι ιερό (άρα είναι και ιερό και το δικό του σπέρμα), αυτό κι αν είναι βλασφημία. Ποιός σε όρισε εσένα ερμηνευτή της θέλησης του Θεού; Αυτό είναι ο ορισμός της πατριαρχίας. Κι αυτό θα έπρεπε να αντίκειται στην Χριστιανική ηθική. Αλλά η ερμηνεία του Χριστιανισμού έχει τόσο διαστρεβλωθεί, στις μέρες μας, από τον πουριτανισμό και την πατριαρχία, που έχει γίνει πια αγνώριστη.
Επίσης, υπάρχουν 8 δις άνθρωποι πάνω σε αυτόν τον πλανήτη, κι αν έχουν μειωθεί οι γεννήσεις, είναι για καλό: γιατί ο πλανήτης δεν θα αντέξει άλλα τόσα δις ανθρώπων στην πλάτη του.
Όταν μια γυναίκα λέει ΟΧΙ υπάρχει λόγος που λέει ΟΧΙ. Δεχθείτε το και αφήστε την ελεύθερη να αποφασίσει.
Πόσες γυναίκες έγιναν μάνες ενώ δεν ήταν έτοιμες; Δυστυχισμένες μητέρες μεγαλώνουν δυστυχισμένα παιδιά. Τα κακοποιούν. Είναι συναισθηματικά απόμακρες. Τα παραμελούν. Αυτό είναι το μέλλον της ανθρωπότητας στο οποίο προσβλέπουμε;
H πύλη του λιμανιού έχει κλείσει από την αστυνομία. Δεν επιτρέπεται σε διερχόμενα οχήματα να μπουν στο χώρο. Επιτρέπεται η πρόσβαση μόνο σε πεζούς από μια πλάγια πόρτα μετά από έλεγχο των εισιτηρίων, και μάλιστα ανοίγουν και τσάντες (για να δουν αν κανείς κουβαλά κάποιο ύποπτο υλικό, εκρηκτικά ή όπλα, υποθέτω).
Μια κλούβα έχει σταθμεύσει έξω από το μουσείο κινηματογράφου και τα ΜΑΤ έχουν παραταχθεί απ' έξω. Οι αίθουσες Τζον Κασσαβέτης και Σταύρος Τορνές στην αποθήκη 1 έχουν προστατευτικό κιγκλίδωμα. Περνάς μόνο με την επίδειξη του εισιτηρίου σου.
Μέχρι να μπω στην αίθουσα με έχουν ελέγξει τρεις φορές και έχω επιδείξει την ταυτότητα της διαπίστευσης άλλες τόσες. Έχω εκνευριστεί, όχι από τους ελέγχους που τελικά έχουν γίνει απαραίτητοι για λόγους ασφάλειας, αλλά από το γεγονός ότι χρειάζεται να υπάρχει ασφάλεια για να δει κανείς απλώς μια ταινία!
Μια ταινία που πάρα πολλοί βιάστηκαν να κρίνουν από το ... εξώφυλλο. Δηλαδή και μόνο από την αφίσα της, χωρίς να έχουν ιδέα τι διαπραγματεύεται στ' αλήθεια και ποιό είναι το νόημά της. Και που θεώρησαν αυτόματα ότι διαπομπεύει τα ιερά σύμβολα και την πίστη τους.
Κάτι που δεν κάνει η ταινία και δεν είναι αυτός ο στόχος της.
Δεν ξέρω τι περίμενα να δω, γιατί δεν ήξερα τι θα δω πέρα από την πολύ μικρή σύνοψη που διάβασα για την ταινία, αλλά σίγουρα τίποτα ακριβώς απ' όσα είδα τελικά.
Μια σύνοψη: Τα Αδέσποτα Κορμιά εξερευνούν τη σωματική αυτονομία σε μια Ευρώπη, όπου επιτρέπεται να ταξιδέψεις, να εργαστείς και να καταναλώσεις ελεύθερα αλλά όχι πάντα να ζήσεις ή να πεθάνεις όπως επιθυμείς. Η νέα ταινία της Ελίνας Ψύκου είναι ένα ντοκιμαντέρ με τη μορφή road movie.
Δεν λέει και πολλά η σύνοψη. Σίγουρα δεν αποτυπώνει ακριβώς αυτό που αποκομίζει κανείς βλέποντας την ταινία. Μια ταινία που αγκαλιάζει τον άνθρωπο και τα πάθη του, που δεν κρίνει, που δίνει χώρο σε κάθε άποψη για τη ζωή και το θάνατο. Μια ταινία που αγκαλιάζει διαφορετικές οπτικές πάνω στην ηθική, οπτικές που μπορεί να συγκρούονται, αλλά τις παρουσιάζει αυτούσιες, και αφήνει τον θεατή να κρίνει αυτός το που στέκεται και που βρίσκεται, όχι μόνο μπροστά στο θαύμα της ζωής, αλλά και στο φαινόμενο του θανάτου.
Και επειδή το θέμα της ταινίας δεν είναι απλώς η άμβλωση, αλλά η ιδέα που έχει ο καθένας μας για τη ζωή και το θάνατο, για το πως θέλει να ζήσει και το πως θέλει ενδεχομένως να πεθάνει, όταν βλέπει πως έρχεται η ώρα του, η ταινία βάζει το ερώτημα: ποιός το αποφασίζει αυτό;
Και δεν δίνει απαντήσεις, δεν διδάσκει. Αντί γι' αυτό, δείχνει την αντιμετώπιση μπροστά στο θάνατο και την ασθένεια, από δύο τελείως διαφορετικές οπτικές. Από την μια, την άποψη ενός καλόγερου που είναι ανάπηρος και υποβοηθάται στο να συνεχίζει να ζει, γιατί πιστεύει ότι μόνο ο Θεός μπορεί να αποφασίσει γι' αυτό, και την άποψη άλλων ανθρώπων, που φτάνουν στο γήρας και ταλαιπωρούνται από τον πόνο, την ασθένεια και την αναπηρία, και επιθυμούν την ευθανασία. Και οι απόψεις τους προβάλλονται χωρίς επεμβάσεις από την αφήγηση της ταινίας. Είναι ισότιμες, όπως θα έπρεπε να είναι και οι ζωές των ανθρώπων.
Αυτή η ανοιχτή προσέγγιση, που αναδεικνύει ένα ελεύθερο βλέμμα και προέρχεται από ένα ελεύθερο πνεύμα που την δούλεψε και κόπιασε να την προσφέρει στο κοινό, όχι μόνο δεν εκτιμήθηκε, αλλά κρίθηκε πριν καν παρουσιαστεί.
Στην ερώτησή μου προς την σκηνοθέτιδα, για το πως διαχειρίζεται την σύγκρουση που προέκυψε κατά την προβολή της ταινίας, σε μια αίθουσα που αστυνομοκρατείται, απάντησε στο ίδιο πνεύμα: ανοιχτά το διαχειρίστηκε. Κράτησε ανοιχτά τα social media της ίδιας για να γράψει ο καθένας αυτό που ήθελε, παρόλο που μπορούσε να τα κλείσει. Επέλεξε να μην ακυρώσει τις προβολές όπως ενδεχομένως θα ήθελαν κάποιοι, αλλά να γίνουν, έστω και με παρουσία αστυνομίας. Της προτάθηκε να υπάρξει αστυνόμευση, και δέχθηκε να υπάρξει για λόγους ασφαλείας. Θα μπορούσε να είχε κάνει άλλες επιλογές, αλλά διάλεξε αυτή που συμβαδίζει με τις αρχές της: δεν δέχτηκε να αυτολογοκριθεί.
Είναι τραγικό να βρισκόμαστε στη θέση αυτή, του να πρέπει να προστατεύσουμε με τέτοια μέσα την ελευθερία του λόγου.
Στην ερώτηση του κοινού, για το αν ήθελε να προκαλέσει με την αφίσα της ταινίας, η σκηνοθέτης απάντησε πως δεν είχε σκοπό κάτι τέτοιο. Αυτό που ήθελε να γίνει ήταν να ανοίξει μια συζήτηση για τα θέματα της πίστης, της άμβλωσης, της ευθανασίας. Δεν περίμενε ότι θα συμβεί αυτό που συνέβη, ούτε και το είχε σκοπό. Θεωρεί ότι αυτό που γίνεται αυτή τη στιγμή δεν είναι συζήτηση. Μάλιστα, η μόνη στιγμή που έδειξε εκνευρισμό ήταν με την συγκεκριμένη ερώτηση, παρατηρώντας ότι υπάρχει απαξίωση για την ελληνική τέχνη, και ότι μόνο με αυτή την αφορμή για την αμφιλεγόμενη αφίσα ενδιαφέρθηκαν δημοσιογράφοι που χρόνια απαξιώνουν το έργο ελλήνων καλλιτεχνών να πάρουν συνέντευξη από την ίδια. Και η απαξίωση της Ελίνας Ψύκου, που υπηρετεί την τέχνη της για περισσότερο από δέκα χρόνια, και που όποιος έχει δει ταινίες της αναγνωρίζει την αξία της, είναι ποταπή.
Η ταινία κάνει το εξής ανορθόδοξο: κάποια στιγμή παρουσιάζει όλες τις μητέρες, ως ιερές, ως Παναγίες. Το κάνει με παιχνιδιάρικη διάθεση, με μουσική στο φόντο, σαν να γυρίζει βίντεο κλιπ, και όταν ρωτήθηκε η σκηνοθέτης γιατί χρησιμοποιεί σύμβολα της πίστης, απάντησε πως τα σύμβολα μπορούν να επανανοηματοδοτηθούν.
Δεν βρίσκω τίποτα ανακόλουθο με την πίστη στο Θεό, το γεγονός ότι όλες οι μητέρες μπορεί να είναι και ιερές. Κι αν αυτό δεν παρουσιάστηκε με την συνηθισμένη τεχνοτροπία της βυζαντινής τέχνης την οποία χρησιμοποιούμε στην Ελλάδα, και αντί γι' αυτήν την τεχνοτροπία επιλέχθηκε άλλη, δεν το θεωρώ βλασφημία ούτε προσβολή των Χριστιανικών ηθών. Αντίθετα, θεωρώ το γεγονός του να εμπνέεται κανείς από διαχρονικά σύμβολα, ως τιμή προς την πίστη, και κάθε πιστός θα έπρεπε να χαίρεται που ακόμα και σήμερα τα πάθη του Χριστού και η εικόνα της Παναγίας εμπνέει καλλιτέχνες να δημιουργήσουν.
Θεωρώ κακόπιστη την κριτική που έλαβε η ταινία. Η θέση της σκηνοθέτιδας ήταν να ακολουθήσει τις γυναίκες στην πορεία τους: γυναίκες που είτε ήθελαν είτε δεν ήθελαν να γίνουν μητέρες. Η θέση της είναι ότι η γυναίκα πρέπει να μπορεί να επιλέξει πότε θα γίνει μητέρα ή όχι.
Ζούμε την ζωή μας, ο καθένας έτσι όπως νομίζει, πιστεύει και μπορεί. Έτσι όπως θέλουμε, ζούμε τελικά. Και η ελευθερία της βούλησης είναι κάτι που δεν μπορεί η Εκκλησία να αφαιρέσει από τον άνθρωπο. Αντίθετα, η σύγχρονη θεολογία με κάθε τρόπο τονίζει την δυνατότητα αυτή του ανθρώπου και τονίζει ότι ο Θεός έδωσε στον άνθρωπο την ελευθερία της βούλησης.
Δεν μπορούμε εμείς να αποφασίσουμε ποιό είναι το θέλημα του Θεού. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι, να ζούμε με βάση τις επιλογές μας και να δεχόμαστε τις συνέπειες των επιλογών μας.
Οτιδήποτε άλλο είναι υποκρισία, καταπίεση και ηθικολογία. Και δεν αξίζει σε κανέναν άνθρωπο να ζει έτσι.
Οτιδήποτε άλλο είναι υποκρισία, καταπίεση και ηθικολογία. Και δεν αξίζει σε κανέναν άνθρωπο να ζει έτσι.
Για μένα η αφίσα της ταινίας έχει ένα πολύ συγκεκριμένο νόημα, αλλά είναι το νόημα που δίνω εγώ η ίδια: αν ο Χριστός πέθανε στο σταυρό, δεν σημαίνει ότι πέθανε μόνος. Σταυρώθηκε και η μητέρα του, γιατί ποιά μητέρα θα έβλεπε το παιδί της να πεθαίνει με αυτό τον τρόπο, και δεν θα ένιωθε ότι σταυρώνεται και η ίδια; Και πέρα από αυτό, μια σύγχρονη μητέρα, κουβαλάει τον δικό της σταυρό. Δεν είναι εύκολη η απόφαση να φέρεις έναν άλλον άνθρωπο στη ζωή. Και η περιπέτεια της κύησης είναι μια μεγάλη δοκιμασία για μια γυναίκα, που κανείς άντρας δεν μπορεί να νιώσει και να αντιληφθεί σε όλο της το εύρος και όλο της το βάθος. Δεν περνάει μέσα από το δικό του σώμα η κύηση. Δεν πρέπει να σταυρώνουμε τις γυναίκες, αν μείνουν έγκυες, είτε από τύχη (γιατί η εγκυμοσύνη δεν είχε προγραμματιστεί από τους γονείς), είτε από επιλογή (επειδή για παράδειγμα είναι μόνες αλλά επιθυμούν να γίνουν μητέρες παρόλα αυτά), και να πιστεύουμε ότι είμαστε σε θέση να αποφασίζουμε εμείς αν μπορούν ή όχι να γίνουν μάνες σύμφωνα με την δική μας ηθική. Είτε είναι έτοιμες να το κάνουν ή όχι. Και αν μια γυναίκα δεν μπορεί να μεγαλώσει ένα παιδί, αυτό δεν είναι το τέλος του κόσμου, ούτε το τέλος της ζωής. Η ζωή συνεχίζεται με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο.
Προσωπικά, δεν έχω έρθει ποτέ στη θέση να πρέπει να αποφασίσω αν θα φέρω μια ζωή σε αυτό τον πλανήτη ή οχι. Επέλεξα να μην γίνω μάνα, ποτέ δεν χρειάστηκε να μπω σε δίλημμα για το αν πρέπει να κρατήσω ή όχι στη ζωή ένα έμβρυο. Αν έπρεπε να επιλέξω, δεν ξέρω τι θα έκανα. Σίγουρα θα εξαρτιόταν από πολλά πράγματα η απόφασή μου. Σίγουρα δεν θεωρώ ότι το να κάνει κάποια γυναίκα άμβλωση είναι μια εύκολη απόφαση. Το αντίθετο, θεωρώ ότι είναι μια εξαιρετικά δύσκολη απόφαση και πιστεύω ότι μια γυναίκα πρέπει να μπορεί να είναι ελεύθερη να αποφασίσει η ίδια, γιατί μόνο εκείνη ξέρει τι ζει και τι μπορεί να κάνει. Κανείς δεν μπορεί και δεν πρέπει να μπορεί να της επιβάλει να γίνει μητέρα αν δεν το θέλει και η ίδια.
Κάποιοι άντρες επιλέγουν τις εύκολες λύσεις. Αφήνουν νεαρές κοπέλες έγκυες, τις εγκαταλείπουν και θεωρούν ότι από κει και πέρα είναι απόφαση της γυναίκας για το αν θα μεγαλώσει ένα παιδί και με ποιά μέσα- μια τέτοια περίπτωση δείχνει και η ταινία. Είναι πολύ εύκολο να μετακυλίσει κάποιος την ευθύνη σε μια γυναίκα, καθώς η ίδια θα λουστεί τις συνέπειες, και όταν ο ίδιος συμπεριφέρεται τόσο ανεύθυνα, θεωρώ ανήθικο το να πέφτει το βάρος μιας απόφασης στη γυναίκα που μένει έγκυος και που πρέπει μόνη της να αποφασίσει τι θα κάνει με το παιδί -αν μπορεί να το μεγαλώσει η ίδια ή όχι – τελικά να κατακρίνεται για οποιαδήποτε απόφασή της.
Αν πιστεύει κανείς ότι η ζωή είναι ιερή, ας βοηθήσει τις γυναίκες αυτές να μεγαλώσουν τα παιδιά τους. Ας δημιουργήσει ένα σύστημα υποστήριξης των γυναικών που δεν θέλουν να προβούν σε αμβλώσεις αλλά δεν μπορούν να μεγαλώσουν μόνες τους τα παιδιά τους. Οτιδήποτε άλλο είναι υποκρισία, ηθικολογία, και καταπίεση.
Μακρυγορώ αλλά αυτά είναι θέματα που με απασχολούν παρόλο που δεν είμαι μητέρα και δεν νομίζω να γίνω στην ηλικία που είμαι. Με ενοχλεί αφάνταστα η επιμονή των αντρών να γίνουν πατέρες χωρίς την συναίνεση της γυναίκας. Αυτό είναι βιασμός. Πως μπορείς να θεωρείς ιερή μια μήτρα, αλλά ταυτόχρονα να θεωρείς ότι μπορείς να κάνεις ό,τι θες με αυτήν; Μόνος σου θα αποφασίσεις αν θα γίνεις πατέρας; Είναι ιερό καθήκον των γυναικών να γίνουν όλες μητέρες; Δεν νομίζω. Άλλωστε υπάρχουν πολλές μητέρες που από τη φύση τους πχ λόγω ασθένειας δεν μπορούν να το κάνουν. Αν μη τι άλλο, το να θεωρεί ένας άντρας ότι όποτε θέλει να γίνει αυτός πατέρας είναι ιερό (άρα είναι και ιερό και το δικό του σπέρμα), αυτό κι αν είναι βλασφημία. Ποιός σε όρισε εσένα ερμηνευτή της θέλησης του Θεού; Αυτό είναι ο ορισμός της πατριαρχίας. Κι αυτό θα έπρεπε να αντίκειται στην Χριστιανική ηθική. Αλλά η ερμηνεία του Χριστιανισμού έχει τόσο διαστρεβλωθεί, στις μέρες μας, από τον πουριτανισμό και την πατριαρχία, που έχει γίνει πια αγνώριστη.
Επίσης, υπάρχουν 8 δις άνθρωποι πάνω σε αυτόν τον πλανήτη, κι αν έχουν μειωθεί οι γεννήσεις, είναι για καλό: γιατί ο πλανήτης δεν θα αντέξει άλλα τόσα δις ανθρώπων στην πλάτη του.
Όταν μια γυναίκα λέει ΟΧΙ υπάρχει λόγος που λέει ΟΧΙ. Δεχθείτε το και αφήστε την ελεύθερη να αποφασίσει.
Πόσες γυναίκες έγιναν μάνες ενώ δεν ήταν έτοιμες; Δυστυχισμένες μητέρες μεγαλώνουν δυστυχισμένα παιδιά. Τα κακοποιούν. Είναι συναισθηματικά απόμακρες. Τα παραμελούν. Αυτό είναι το μέλλον της ανθρωπότητας στο οποίο προσβλέπουμε;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου