Υγιής Ακτιβισμός - Πως να αποφύγει κανείς την συναισθηματική εξάντληση

 Χθες ανέβασα ένα άρθρο για το πως μπορούμε να κάνουμε ακτιβισμό για το κλίμα χωρίς να φτάσουμε στο συναισθηματικό burnout- δουλεύοντας με τα συναισθήματά μας, μεταξύ άλλων. Σήμερα θα ανεβάσω ένα άρθρο και μερικές σκέψεις για το πως να κάνουμε ακτιβισμό για ΛΟΑΤΚΙΑ θέματα – ώστε να μπορέσουμε να αποφύγουμε την συναισθηματική εξάντληση, και όχι μόνο.

Θα ξεκινήσω λέγοντας πως παρατηρώ με μεγάλη ανησυχία αυτό που συμβαίνει το τελευταίο διάστημα και στον ακτιβισμό και στα social media και σε πολιτικό επίπεδο σε ό,τι αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η μικρή σχετικά πρόοδος που έχει σημειωθεί σε θεσμικό επίπεδο, μοιάζει να βρίσκεται τώρα αντιμέτωπη με ένα τεράστιο κύμα αντιδραστικότητας – το βλέπουμε διαρκώς γύρω μας, με αποκορύφωση διαφόρων ειδών επιθέσεις (λεκτικές, σωματικές, πολιτικές) απέναντι σε ΛΟΑΤΚΙΑ άτομα και ακτιβιστές. Έχουμε ζήσει ακόμα και τον θάνατο ακτιβιστών όπως ο Ζακ – και ζήσαμε πρόσφατα το τραύμα της δολοφονίας της Άννας. Δεν θέλω να θρηνήσουμε άλλα θύματα.

Φαίνεται πως όσο πιο δυνατά φωνάζουμε, τόσο λιγότερο μας ακούν. Και όσο περισσότερο φωνάζουμε, τόσο περισσότερο “ενοχλούμε”. Αναρωτιέμαι, αν υπάρχει ένας άλλος τρόπος να προκαλέσουμε την κοινωνική αλλαγή. Για άλλη μια φορά, θα πάρω έμπνευση από στοχαστικές πρακτικές. Το παρακάτω κείμενο το έγραψε ο Thich Nhat Hanh σχετικά με την  “Ομοφυλοφιλία και τις διακρίσεις”.

Πριν παραθέσω το κείμενο, θα κάνω κάποιες διευκρινίσεις. Το κείμενο μας λέει ότι χρειάζεται βασικά – να καταπολεμίσουμε την άγνοια. Και την δική μας και των άλλων. Όταν μιλάμε με μίσος και θυμό, αυτά θα γυρίσουν αργά ή γρήγορα σαν μπούμερανγκ εναντίον μας. Όταν αναγνωρίζουμε την άγνοια των άλλων, η φυσική και λογική απόκριση θα ήταν να καταπολεμήσουμε την άγνοια αυτή. Είναι όμως έτσι;

Η άγνοια είναι κοινή σε όλους. Κανείς δεν γνωρίζει τα πάντα. Όλοι βλέπουμε τον κόσμο με τον δικό μας τρόπο. Αντί λοιπόν να σταθούμε απέναντι σε αυτό το φαινόμενο με κάποια σχετική σοφία και να πούμε: Ο κόσμος δεν γνωρίζει αυτά τα πράγματα – δεν τα καταλαβαίνει – μπορώ να εξηγήσω σε αυτόν που έχει άγνοια, τι συμβαίνει – θυμώνουμε. Θυμώνουμε γιατί έχουμε πει τα ίδια πράγματα- τα έχουμε πει ξανά και ξανά. Θυμώνουμε γιατί υπάρχουν άπειροι τρόποι για να πληροφορηθεί κάποιος και να μάθει – αυτό που δεν καταλαβαίνουμε είναι, ότι οι εξηγήσεις δεν είναι αρκετό να απευθύνονται στο μυαλό του άλλου. Χρειάζεται να απευθύνονται και στην καρδιά του. Ότι όσο λάθος κι αν είναι η συμπεριφορά του άλλου απέναντί μας, αν δεν εντοπίσουμε ΓΙΑΤΙ συμπεριφέρεται έτσι πραγματικά, δεν θα λύσουμε ποτέ το πρόβλημα της άγνοιας και απλώς θα καταλήξουμε σε μια αδιέξοδη σύγκρουση. 

Την ίδια ώρα, αρνούμαστε την δική μας άγνοια για όσα δεν γνωρίζουμε σχετικά με το ποιός είναι ο άλλος. Αυτό συμβαίνει τόσο κατά κόρον στα social media, με επιθέσεις από άγνωστους προς άγνωστους, το οποίο έχει καταντήσει αστείο. Πως μπορείς να συνομιλήσεις με κάποιον αν δεν γνωρίζεις τίποτα γι' αυτόν;

Συχνά μας αρκεί να διαβάσουμε πέντε γραμμές για να “φορτώσουμε”. Απαντάμε με λόγια σε λόγια. Ξεχνάμε ότι πίσω από αυτό που έγραψε κάποιος, υπάρχει ένας άνθρωπος. Ένας άνθρωπος ο οποίος πιθανότατα έχει το δικό του θυμό (που θεωρεί και αυτός δικαιολογημένο για οποιοδήποτε λόγο). Άπειρες φορές έχω διαβάσει πράγματα – και έχω εμπλακεί σε συζητήσεις – για να καταλάβω στο τέλος, ότι ο άνθρωπος ο οποίος γράφει πράγματα επικίνδυνα και εξοργιστικά, είναι ένας άνθρωπος με βαθιά προβλήματα και τραύματα. Γιατί με ενδιαφέρει τελικά, όχι μόνο τι λέει κάποιος, αλλά ποιός είναι. 

Διαπιστώνω φοβερά και τρομαχτικά περιστατικά να συμβαίνουν – διαπιστώνω ότι ακόμα και ΛΟΑΤΚΙΑ άτομα αρχίζουν να στρέφονται εναντίον του ακτιβισμού όπως αυτός διεξάγεται. Και ενώ τρομάζω, παράλληλα προσπαθώ να καταλάβω. Γιατί συμβαίνει αυτό; Γιατί άνθρωποι που είναι σύμμαχοι, δεν είναι πλέον σύμμαχοι;

Και αυτό που διαπιστώνω είναι ότι τους έχει συμβεί κάτι πολύ άσχημο. Έχουν βρεθεί αντιμέτωποι με συμπεριφορές ακτιβιστών απαράδεκτες και κακοποιητικές. Δεν είναι άγιοι οι ακτιβιστές, ούτε έχουν πάντα δίκιο με τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρονται – βλέπουμε ομοφοβία ακόμα και μέσα στην ίδια την ΛΟΑΤΚΙΑ κοινότητα. Βλέπουμε τρανσφοβία. Βλέπουμε πράγματα που μας ανατριχιάζουν. Και βλέπουμε κακοποιήσεις, είτε αυτές είναι λεκτικές, είτε είναι ακόμα και ανάρμοστες συμπεριφορές που προκαλούν τραύματα σε επίπεδο ακόμα πιο προσωπικό. Πρόσφατα διαπίστωσα ότι τέτοιες συμπεριφορές μπορεί να αφορούν ακόμα και τον τρόπο που ορισμένοι ακτιβιστές φλερτάρουν, ή προσεγγίζουν άλλα άτομα (ακόμα και μέσα στην ΛΟΑΤΚΙΑ κοινότητα) ή συνάπτουν σχέσεις με πολύ κακοποιητικό τρόπο. 

Αυτές οι συμπεριφορές μας κάνουν ακόμα χειρότερο κακό από την ίδια την “αντίπαλη” πολιτική πλευρά, που με συντηρητισμό αντιδρά μπροστά στην δική μας προοδευτικότητα. 

Τις συμπεριφορές αυτές πρέπει να τις αναγνωρίζουμε, και να μην κλείνουμε τα μάτια απέναντι σε αυτό που κάνουν – κάνουν κακό πρώτα σε εμάς τους ίδιους, αλλά γενικότερα δημιουργούν μια πολύ κακή εντύπωση για το τι σημαίνει ακτιβισμός για τα ανθρώπινα δικαιώματα. 

Στο κείμενο που παραθέτω, ο συγγραφέας μας ζητά να αναρωτηθούμε με ποιόν τρόπο μπορούμε να καταφέρουμε να έχουμε μια διαφορετική αντίληψη για την κοινωνική αλλαγή – έναν πιο υγιή τρόπο συμπεριφοράς. Που προβάλει την συγκροτημένη σκέψη μπροστά στο θυμό, την οριοθέτηση μπροστά στην προσβολή, την ψυχραιμία μπροστά στην διάκριση, την δική μας προστασία και ασφάλεια μπροστά στην επίθεση. Και για να καταφέρουμε να έχουμε αυτή την ψύχραιμη στάση, χρειάζεται να δουλέψουμε με τον εαυτό μας και με τα συναισθήματά μας. 

Συχνά προσπαθούμε να δουλέψουμε με τον εαυτό μας και τα συναισθήματά μας μέσα από την ψυχοθεραπεία, και μετά από χρόνια δουλειάς, δεν έχουμε ακόμα καταφέρει να ξεπεράσουμε το θυμό μας για τους ανθρώπους που μας έχουν τραυματίσει. Βραχυκυκλώνουμε – ο θυμός γίνεται ένας τρόπος ζωής πλέον, απομακρυνόμαστε από το πρόβλημα για να προστατευτούμε, λέμε “μακριά οι τοξικοί” αλλά μέσα μας δεν βρίσκουμε την ηρεμία. Ο θυμός εξακολουθεί να μας ταλαιπωρεί και να δηλητηριάζει την καθημερινότητά μας, να μας εξαντλεί. Αν έχουμε εγκλωβιστεί εκεί, τότε ίσως έχουμε ξεχάσει, ότι κάποιες φορές πρέπει να κάνουμε την υπέρβαση. Να δώσουμε στον εαυτό μας αυτό που μας έχουν στερήσει- την αγάπη και τη συμπόνοια. Και αντί να απαιτούμε από τους άλλους αυτό που δεν μας δίνουν, να κάνουμε το τρομερό και φοβερό βήμα να το δώσουμε εμείς- όταν θα είμαστε έτοιμοι. Μόνο έτσι κλείνει ο κύκλος του τραύματος. 

Αυτό που ζούμε ως ΛΟΑΤΚΙΑ κοινότητα, είναι ένα συλλογικό τραύμα. Αυτό το τραύμα, αντί να κλείνει, το ξύνουμε όλο και πιο βαθιά. Βάζουμε τους εαυτούς μας σε κίνδυνο – εκτιθέμεθα σε πολλαπλούς κινδύνους. Γινόμαστε ο εύκολος στόχος. Θεωρούμε ότι πρέπει να πέσουμε σαν στρατιώτες σε κάποια μάχη. Έτσι, το μόνο που καταφέρνουμε, τελικά, είναι, να έχουμε περισσότερα θύματα να κλάψουμε. 

Πως μπορούμε να αντιμετωπίσουμε το συλλογικό τραύμα; Ξεκινάμε πρώτα από τον εαυτό μας. Μετά, φροντίζουμε τους γύρω μας – την ίδια τη συλλογικότητά μας. Αν έχουμε μια υγιή συλλογικότητα, αυτόματα έχουμε και μια κοινωνία με έναν υγιή θύλακα. Ο θύλακας αυτός, με το παράδειγμά του, γίνεται φως μπροστά στο σκοτάδι. Το σκοτάδι δεν το πολεμάς με τη φωτιά. Το σκοτάδι υπάρχει. Αν εσύ είσαι το φως, το σκοτάδι υποχωρεί, όπου και να σταθείς – όπου και να βρεθείς – όπου κι αν πας. 

Σε αυτό το απόσπασμα από το Answers from the Heart (Απαντήσεις από την καρδιά), ο βουδιστής δάσκαλος Τικ Νιατ Χαν (Thich Nhat Hanh) αναφέρεται στο πώς βλέπει αυτός την συμπεριληπτικότητα, την ομοφυλοφιλία, και πώς μπορούμε να απελευθερωθούμε από τα δεινά που προκαλούνται από τις διακρίσεις, ενεργοποιώντας την κατανόησή μας για την δική μας βάση της ύπαρξης- και για να το πω εγώ πολύ απλά- πως να κάνουμε ακτιβισμό χωρίς να ξεχνάμε την ανθρωπιά μας.

Ερώτηση στον Τ.Ν.Χαν: Ποια είναι η βουδιστική άποψη για την ομοφυλοφιλία;

“Απάντηση του Τ.Ν.Χαν: Το πνεύμα του Βουδισμού είναι η συμπεριληπτικότητα. Κοιτάζοντας βαθιά στη φύση ενός σύννεφου, βλέπουμε το σύμπαν. Ένα λουλούδι είναι ένα λουλούδι, αλλά αν κοιτάξουμε βαθιά μέσα του, βλέπουμε το σύμπαν. Όλα έχουν μια θέση. Η βάση - η βάση των πάντων - είναι η ίδια. Όταν κοιτάς τον ωκεανό, βλέπεις διαφορετικά είδη κυμάτων, πολλά μεγέθη και σχήματα, αλλά όλα τα κύματα έχουν ως βάση και ουσία το νερό. Αν έχετε γεννηθεί ομοφυλόφιλος ή λεσβία, η βάση της ύπαρξης σας είναι ίδια με τη δική μου. Είμαστε διαφορετικοί, αλλά μοιραζόμαστε την ίδια βάση ύπαρξης... 

[σ.σ. Η βάση της ύπαρξης, στον βουδισμό έχει να κάνει με την συνείδηση. Μοιραζόμαστε την ίδια φύση και την ίδια συνείδηση με όλους. Μας ενώνει η κοινή μας ανθρώπινη εμπειρία. Στον βουδισμό δεν υπάρχει Θεός-δημιουργός αλλά εδώ ο συγγραφέας θα τον χρησιμοποιήσει τον όρο απλώς για να το κατανοήσουν και άτομα που πιστεύουν σε αυτόν- αναφέρει λοιπόν και τον προτεστάντη θεολόγο Paul Tillich που είπε ότι ο Θεός είναι η βάση της ύπαρξης]. 

Χρειάζεται να είσαι ο εαυτός σου. Εάν ο “Θεός” [σ.σ. τα εισαγωγικά δικά μου] με δημιούργησε ως τριαντάφυλλο, τότε θα πρέπει να αποδεχτώ τον εαυτό μου ως τριαντάφυλλο. Αν είσαι λεσβία, τότε είσαι ελεύθερη να γίνεις λεσβία. Κοιτάζοντας βαθιά στη φύση σας, θα δείτε τον εαυτό σας όπως πραγματικά είστε. Θα μπορέσετε να αγγίξετε τη βάση της ύπαρξής σας και να βρείτε γαλήνη.

Εάν είστε θύμα διακρίσεων, τότε ο δρόμος σας προς τη χειραφέτηση δεν είναι απλώς να φωνάζετε ενάντια στην αδικία. Η αδικία δεν μπορεί να διορθωθεί μόνο με την αναγνώρισή της, αλλά με την ικανότητά σου να αγγίζεις τη βάση της ύπαρξής σου. Οι διακρίσεις, η μισαλλοδοξία και η καταπίεση πηγάζουν από την έλλειψη γνώσης και την έλλειψη κατανόησης. Εάν είστε ικανοί να αγγίξετε τη βάση της ύπαρξής σας, μπορείτε να απελευθερωθείτε από τα βάσανα που έχουν δημιουργηθεί μέσα σας μέσω των διακρίσεων και της καταπίεσης.

Κάποιος που κάνει διακρίσεις εναντίον σας, λόγω της φυλής σας ή του χρώματος του δέρματός σας ή του σεξουαλικού σας προσανατολισμού, είναι αδαής. Δεν γνωρίζει τη δική του βάση ύπαρξης. Δεν συνειδητοποιεί ότι όλοι μοιραζόμαστε την ίδια βάση ύπαρξης- γι' αυτό μπορεί να κάνει διακρίσεις εναντίον σας.

Κάποιος που κάνει διακρίσεις σε βάρος των άλλων και τους κάνει να υποφέρουν είναι κάποιος που δεν είναι ευτυχισμένος μέσα του. Μόλις αγγίξετε το βάθος και τη φύση της βάσης της ύπαρξής σας, θα εφοδιαστείτε με το είδος της κατανόησης που μπορεί να προκαλέσει συμπόνια και ανεκτικότητα και θα είστε σε θέση να συγχωρήσετε ακόμη και εκείνους που κάνουν διακρίσεις εναντίον σας. Μην πιστεύετε ότι η ανακούφιση ή η δικαιοσύνη θα έρθει μόνο μέσω της κοινωνίας. Η αληθινή χειραφέτηση έγκειται στην ικανότητά σας να κοιτάτε βαθιά.

Όταν υποφέρετε λόγω διακρίσεων, υπάρχει πάντα μια παρόρμηση να μιλήσετε. Αλλά ακόμα κι αν αφιερώσετε χίλια χρόνια μιλώντας, τα βάσανά σας δεν θα ανακουφιστούν. Μόνο μέσω της βαθιάς κατανόησης και της απελευθέρωσης από την άγνοια μπορείτε να ελευθερωθείτε από τα βάσανά σας.

Όταν διασχίζεις και φτάνεις στην αλήθεια, η συμπόνια αναβλύζει σαν ρυάκι. Με αυτή τη συμπόνια, μπορείτε να αγκαλιάσετε ακόμα και τους ανθρώπους που σας έχουν καταδιώξει. Όταν παρακινείστε από την επιθυμία να βοηθήσετε εκείνους που είναι θύματα άγνοιας, μόνο τότε θα απαλλαγείτε από τα βάσανα και τα αισθήματα παραβίασης. Μην περιμένετε να αλλάξουν τα πράγματα γύρω σας. Πρέπει να εξασκηθείτε στην απελευθέρωση του εαυτού σας. Τότε θα εφοδιαστείτε με τη δύναμη της συμπόνιας και της κατανόησης, το μόνο είδος δύναμης που μπορεί να σας βοηθήσει να μεταμορφώσετε ένα περιβάλλον γεμάτο αδικίες και διακρίσεις. Πρέπει να γίνετε ένα τέτοιο άτομο—κάποιο που μπορεί να ενσαρκώσει την ανεκτικότητα, την κατανόηση και τη συμπόνια. Μεταμορφώνετε τον εαυτό σας σε όργανο κοινωνικής αλλαγής και αλλαγής στη συλλογική συνείδηση της ανθρωπότητας”.

Λίγα λόγια για τη Σινίντ και την ψυχική υγεία / A few words about Sinéad and mental health

Η Sinéad ήταν υπερβατική. Υπερέβαινε τα μουσικά είδη - κανένα άλμπουμ της δεν ακουγόταν σαν οποιοδήποτε άλλο. Αψηφούσε συνεχώς την κατηγοριοποίηση. Από ιρλανδικές παραδοσιακές μελωδίες, μέχρι ρέγκε, τζαζ, ποπ και ροκ, χρησιμοποιούσε τα πάντα και οτιδήποτε για να δημιουργήσει κάτι νέο και μοναδικό που αντικατόπτριζε αυτό που ήταν. Ήταν μια καλλιτέχνιδα που φαινόταν ικανή να διαμορφώσει οτιδήποτε σε κάτι που το νιώθαμε εντελώς δικό της. Η φωνή της ήταν η υπογραφή της. Και ακούγοντας αυτή τη φωνή, ένιωθες ότι υπερέβαινε την ίδια την πραγματικότητα. Δεν μπορείς να ξεχάσεις αυτή τη φωνή μόλις την ακούσεις. Αυτή η φωνή επηρέασε αναρίθμητες καλλιτέχνιδες - γι' αυτό αν κοιτάξετε λίγο γύρω σας αυτές τις μέρες στο διαδίκτυο, θα δείτε εκτελέσεις των τραγουδιών της ως φόρο τιμής σε αυτήν από την Tori Amos, την Alanis Morissette, την Pink, για να αναφέρουμε μόνο μερικές. 

Η Sinéad υπερέβη επίσης την έννοια του τι πρέπει να είναι ένας καλλιτέχνης. Ήταν ατρόμητη και προκλητική, και ήταν πολιτικοποιημένη μέχρι το κόκαλο. Μιλούσε κατά της καταπίεσης, εντός και εκτός σκηνής, με συνέπεια και ένταση. Το ίδιο θα μπορούσατε να πείτε για πολύ λίγους άλλους καλλιτέχνες. 

Η Sinéad υπερέβη τον εαυτό της - ξανά και ξανά. Επανεφεύρισκε τον εαυτό της συνεχώς. Ήταν μια αναζητήτρια (σημ. seeker). Δεν ξέρω αν ο κόσμος γνώρισε ποτέ άλλον καλλιτέχνη που ασχολήθηκε τόσο πολύ με την πνευματικότητα και όλες τις πτυχές της, όσο εκείνη. Μίλησε ενάντια στα τραγικά λάθη της οργανωμένης θρησκείας, αλλά είχε μια βαθιά πίστη που συνεχώς εξελισσόταν. Άλλαξε ονόματα και θρησκευτικές ταυτότητες περισσότερες από μία φορές. Για πολλούς ανθρώπους, αυτό προκαλούσε τρομερή σύγχυση. Για εκείνη, δεν ήταν. Μια μετάφραση του μουσουλμανικού ονόματος που επέλεξε, Shuhada Sadaqat, είναι "μάρτυρας της αλήθειας". Η Sinéad ήταν μάρτυρας της αλήθειας και έλεγε την αλήθεια, όπως την έβλεπε.

Ήταν προφανές σε όποιον γνωρίζει μερικά πράγματα για το τραύμα, ότι έπρεπε να επανεφεύρει συνεχώς τον εαυτό της για να επιβιώσει. Η ψυχική υγεία δεν είναι θέμα για γέλια - ωστόσο, χρησιμοποιήθηκε εναντίον της ως ατάκα (σημ. punchline). Επανειλημμένα. Άγρια ανεξάρτητη, μου φαινόταν ότι σπάνια θα λάμβανε το είδος της φροντίδας, που θα τη βοηθούσε να ζήσει τη ζωή της, όταν τη χρειαζόταν περισσότερο.

Δεν μπορώ να μην αισθανθώ ότι ο κόσμος την εγκατέλειψε, κάποια στιγμή. Είχε μια πιστή βάση θαυμαστών που δεν την ξέχασε ποτέ όλα αυτά τα χρόνια. Αλλά σε ορισμένα σημεία της ζωής της, φαινόταν βαθιά μόνη και ήταν ολοφάνερο ότι αναζητούσε τη μοναξιά. Παράλληλα, έβγαινε απότομα από τη σιωπή της για να ζητήσει βοήθεια μέσω των λογαριασμών της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που εμφανίζονταν και εξαφανίζονταν με τρόπο που ήταν αδύνατο να παρακολουθήσει κανείς. Τελικά, εγκατέλειψα την προσπάθεια να ακολουθήσω αυτό το νήμα.

Πριν από μερικούς μήνες διάβασα το "Rememberings", τη βιογραφία της. Ακόμα και η μνήμη της την παράτησε - η ίδια το παραδεχόταν, στο τέλος του βιβλίου. Η αυτοβιογραφία επικεντρώθηκε στα πρώτα της χρόνια, στην παιδική της ηλικία, στις πρώτες τις επιτυχίες στη μουσική. Επικεντρωνόταν σε τραυματικά γεγονότα που τη διαμόρφωσαν. Οι πιο ζωντανές αναμνήσεις της ήταν διαποτισμένες από πόνο και ταυτόχρονα, τις αφηγείται με μια απροσδόκητη αίσθηση του χιούμορ - απαράλλαχτα, η πνευματικότητά της διαρρέει μέσα από τη γραφή της.  

Η Shirley Manson έγραψε πριν από πέντε χρόνια για τη Sinéad (σε ένα άρθρο για τα αγαπημένα της άλμπουμ όλων των εποχών - η λίστα περιλάμβανε το The Lion and The Cobra):

"Είναι μια από τις αγαπημένες μου καλλιτέχνιδες όλων των εποχών, τα αγαπημένα μου πνεύματα όλων των εποχών και μια από τις αγαπημένες μου φωνές όλων των εποχών. Νομίζω ότι είναι απίστευτα εύθραυστη και συνεχίζω να ανησυχώ γι' αυτήν γιατί δεν νομίζω ότι την φροντίζουν πολύ καλά ως καλλιτέχνη. Υπάρχουν ορισμένοι καλλιτέχνες που χρειάζονται τη βοήθεια όλων μας για να συνεχίσουν να είναι δημιουργικοί και αυτή είναι ένας από αυτούς. Εγώ είμαι “τανκ” (άρμα μάχης) - μπορώ να φροντίσω τον εαυτό μου και δεν χρειάζομαι τη βοήθεια κανενός, αλλά η Sinéad O'Connor είναι ένα κόσμημα και έχει μια φωνή που δεν μοιάζει με καμία άλλη - μια από τις σπουδαιότερες φωνές αυτού του αιώνα. Ανησυχώ ότι θα τη χάσουμε. Έχει προβλήματα ψυχικής υγείας και έχει μιλήσει πολύ ανοιχτά γι' αυτά και είναι πραγματικά γενναία και θαρραλέα που το κάνει. Είναι ένα σπουδαίο επαναστατικό πνεύμα που τιμωρήθηκε επειδή ήταν επαναστάτρια με τρόπους που δύσκολα μπορούμε να φανταστούμε ή να συλλάβουμε. Δεν τρέφω παρά μεγάλο θαυμασμό γι' αυτήν".

Αυτό απηχεί τα συναισθήματά μου. Ότι με κάποιο τρόπο, όλοι μας αποτύχαμε να βοηθήσουμε τη Sinéad. Δεν ξέρω, αν απέτυχε να βρει τον τρόπο να ζητήσει υποστήριξη. Μερικές φορές, μέσα από ασυνάρτητες αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, φαινόταν έτσι. Δεν τη γνώρισα ποτέ από κοντά και δεν μπορώ να ξέρω ή να καταλάβω πλήρως πώς της φέρθηκαν στην πραγματικότητα οι άνθρωποι που την γνώριζαν πραγματικά.  Ποιο μέρος αυτής της έλλειψης φροντίδας ήταν δικό της λάθος ή λάθος των άλλων.

Αυτό που σίγουρα γνωρίζω είναι ότι απέχουμε πολύ από το να αντιμετωπίζουμε τα προβλήματα ψυχικής υγείας όπως θα έπρεπε να αντιμετωπίζονται. Με συμπόνια. 

Καθώς γιορτάζεται η καλλιτεχνική δημιουργία της Sinéad, για άλλη μια φορά καλούμαστε από την κληρονομιά της να αναθεωρήσουμε. Μας προκάλεσε, όσο ήταν ακόμα στη ζωή, και τώρα προκαλούμαστε από τον θάνατό της. Τι γνωρίζουμε πραγματικά για την ψυχική υγεία; Ήταν αναπόφευκτη η απώλειά της; Είναι αναπόφευκτη η απώλεια οποιουδήποτε πάσχει από προβλήματα ψυχικής υγείας; Ή είναι κάτι που μπορούμε όλοι να αντιμετωπίσουμε και να μάθουμε από αυτό; 

Μιλώντας για την ψυχική υγεία και τη συμπόνια, η Sinéad γνώριζε αρκετά πράγματα για τον Βουδισμό, ο οποίος έχει στον πυρήνα του την άσκηση της συμπόνιας. Σε μία από τις τελευταίες αναρτήσεις της Sinéad, στο Twitter, εκστασιάστηκε για το άλμπουμ του Λάμα Τάσι, Tibetan Master Chants. Σε αυτό το άλμπουμ του 2004 η φωνή του Λάμα Τάσι δονείται σε μια πολυφωνική ψαλμωδία. Όποιος ακούει αυτόν τον δίσκο δεν μπορεί να πιστέψει ότι αυτή η φωνή είναι η φωνή ενός ανθρώπου. Δημοσίευσε επίσης ένα Θιβετιανό Μάντρα Συμπόνιας -μια επίκληση του Τσενρέζι- και το αφιέρωσε σε όλες τις μητέρες παιδιών που αυτοκτόνησαν. Είπε ότι ζούσε σε "bardo" από τον θάνατο του γιου της - “μπάρντο” είναι η κατάσταση του θανάτου στον Βουδισμό.

Πριν από πολλά χρόνια, ένας βουδιστής γιατρός, ο Edward M. Podvoll, διηύθυνε το Windhorse Project, μια μοναδική προσέγγιση για τη θεραπεία των ψυχικών ασθενειών μέσω της κοινωνικής εργασίας που βασιζόταν στη βουδιστική αίσθηση της αγάπης και της συμπόνιας. Παραμένει αρκετά άγνωστο σε όποιον δεν είναι βουδιστής. Δεν ξέρω αν η Sinéad γνώριζε κάτι για αυτό το έργο.

Η ίδρυση του "Windhorse Project" στο Μπόλντερ του Κολοράντο το 1981 ήταν ένα σημαντικό γεγονός στον τομέα της κλινικής εργασίας με άτομα που πάσχουν από σοβαρές ψυχικές διαταραχές. Ο Edward Podvoll, MD, ίδρυσε και διηύθυνε την πρώτη θεραπευτική κοινότητα Windhorse (1981-1987) στο αποκορύφωμα της καριέρας του. Ήταν ένας πρωτοπόρος που συνδύασε την κλασική ψυχαναλυτική του εκπαίδευση με την εντατική στοχαστική εμπειρία κατά τη διάρκεια των τελευταίων τριάντα ετών της ζωής του. Ο Δρ Πόντβολ ενέπνευσε γενιές θεραπευτών μέσα από τέσσερις φάσεις της ζωής του: ως προϊστάμενος ψυχίατρος του προσωπικού στο Chestnut Lodge και στο Austen Riggs Center (1966-1977), τη διδασκαλία του στο Πανεπιστήμιο Naropa (1978-1990), το έργο του με το Windhorse (1981-2003) που κορυφώθηκε με την έκδοση του βιβλίου του Recovering Sanity (Εκδόσεις Shambhala, 2003), και τη δωδεκαετή απομόνωσή του για διαλογισμό σε βουδιστικό μοναστήρι (1990-2002). Κατά τη διάρκεια του 2003, του τελευταίου έτους της ζωής του, επέστρεψε να ζήσει στο Boulder του Colorado, όπου συνέχισε να διδάσκει με την ένταση και την οικειότητα ενός ανθρώπου που αντιμετωπίζει το θάνατο. 

Το έργο Windhorse είναι ακόμα ζωντανό - ως legacy project (έργο διαχείρισης της κληρονομιάς που άφησε ο μελετητής). Προτρέπω οποιονδήποτε, ο οποίος υποφέρει από προβλήματα ψυχικής υγείας, να αναζητήσει βοήθεια. Προτρέπω οποιονδήποτε, που ενδιαφέρεται για τις διαταραχές ψυχικής υγείας, να αναζητήσει και να μάθει περισσότερα για το πρόγραμμα Windhorse. Και προτρέπω οποιονδήποτε είναι επαγγελματίας ψυχικής υγείας, να αναζητήσει το έργο που μας κληρονόμησε ο Edward Podvoll και να μάθει από όλα όσα άφησε πίσω του. Η σταθερή μου πεποίθηση είναι ότι μέχρι να μπορέσουμε να συνδυάσουμε την επιστημονική γνώση και την κοινωνική εργασία με μια βαθιά κατανόηση της πνευματικότητας, και τι πραγματικά σημαίνει αυτό, δεν θα μπορέσουμε ποτέ να θεραπευτούμε πλήρως - ως άνθρωποι και ως κοινωνίες.

Οι άνθρωποι δεν είναι απλώς μια σύνθεση βιολογικών επιταγών. Δεν είμαστε απλώς κοινωνικά όντα. Είμαστε βαθιά συνδεδεμένοι με αόρατα νήματα - όχι με μεταφυσικό τρόπο, αλλά με όλους εκείνους τους άυλους τρόπους που επιλέγουμε να αγνοούμε. Κάθε ίνα της ύπαρξής μας εξαρτάται από το πόσο υγιή είναι τα σώματά μας και το περιβάλλον μας και πόσο υγιής είναι πραγματικά η κοινωνία στην οποία ζούμε. Ο κόσμος, στον οποίο ζούμε σήμερα, υποφέρει. Θα ήταν αδύνατο να μην υποφέρουμε μέσα σε αυτόν. Ο Βουδισμός, μέσω της νοητικής άσκησης, μέσω του στοχασμού και του διαλογισμού, προσφέρει μια μέθοδο για να βρούμε την ειρήνη και μπορεί να προσφέρει ανακούφιση από τον πόνο. Η αγάπη και η συμπόνια για οτιδήποτε και οποιονδήποτε γύρω μας, είναι ο μόνος τρόπος για να ζήσουμε πραγματικά. Σας προτρέπω να αναζητήσετε τη γνώση και τη μέθοδο. Έχετε το διαδίκτυο - οπότε, έχετε όλα τα εργαλεία για να το κάνετε. Αναζητήστε και θα βρείτε. Θυμηθείτε να φροντίζετε ο ένας τον άλλον. Ποιος δεν το χρειάζεται; 

Δεν χρειάζεται να χάσουμε κι άλλους ανθρώπους σαν τη Sinéad. Χρειαζόμαστε να τους φροντίζουμε και να τους αγαπάμε όσο είναι ακόμα ζωντανοί.

The English translation of the above text follows.

A few words about Sinéad and mental health

Sinéad was transcendent. She transcended music genres – no album of hers sounded like any other. She constantly defied categorization. From Irish traditional tunes, to reggae, to jazz, to pop, to rock, she would use everything and anything to create something new and unique that mirrored who she was. She was an artist that seemed capable of molding anything into something that felt entirely her own. Her voice was her signature. And listening to that voice, you felt she transcended reality itself. You cannot forget that voice once you hear it. That voice influenced innumerable female artists – that's why if you look around a little bit these days on the web, you will see renditions of her songs as tributes to her from Tori Amos, to Alanis Morissette, to Pink, just to name a few. 

Sinéad also transcended the notion of what an artist should be. She was fearless and defiant, and she was political to her core. She spoke against oppression, on and off stage, consistently and intensely. You could say the same for very few other artists. 

Sinéad transcended herself - again and again. She was constantly reinventing herself. She was a seeker. I don't know if the world has ever known another artist who was so preoccupied with spirituality and all of its facets, as much as she was. She spoke against the travesty of organized religion but held a deep faith that constantly evolved. She changed names and religious identities more than once. To many people, that was terribly confusing. To her, it was not. One translation of the muslim name she chose, Shuhada Sadaqat is “witness to the truth.” Sinéad witnessed and told the truth, as she saw it.

It was obvious to anyone who knows a couple of things about trauma, that she needed to constantly reinvent herself to survive. Mental health is no laughing matter- yet, it was used against her as a punchline. Repeatedly. Fiercely independent, it seemed to me she would rarely receive the kind of care that would help her go through life when she needed it the most.

I can't help but feel that the world has abandoned her, at some point. She had a faithful fan base that has never forgotten her throughout the years. But at certain points in her life, she seemed deeply alone and it was quite obvious that she sought solitude. At the same time, she would abruptly break out of her silence to seek help through her social media accounts that would appear and disappear in a manner that was impossible to follow. Eventually, I gave up trying to follow that thread.

A few months ago I read “Rememberings,” her biography. Even her memory failed her – she would admit it did, by the end of the book. The autobiography was focused on her early years, her childhood, her early success in music. It was focused on traumatic events that shaped her. Her most vivid memories were seeped in suffering, and at the same time, recounted with an unexpected sense of humor – unfailingly, her spirituality seeped through her writing.  

Shirley Manson wrote five hears ago about Sinéad (in an article about her favorite albums of all time – the list included The Lion and The Cobra):

“She's one of my all-time favourite artists, all-time favourite spirits and one of my all-time favourite voices. I think she's incredibly fragile and I continue to worry for her because I don't think she's being very well taken care of as an artist. There's certain artists need everybody's help to continue to be creative and she's one of them. I'm a tank – I can take care of myself and I don't need anybody's help, but Sinéad O'Connor is a jewel and has a voice like no other – one of the great voices of this century. I worry that we're going to lose her. She has mental health problems and has spoken very openly about them and is really brave and courageous for doing so. She's a great rebellious spirit who was punished for being a rebel in ways that we can barely imagine or conceive of. I have nothing but great admiration for her.”

This echoes my sentiments. That somehow, we all failed to help out Sinéad. I don't know, if she failed to find the way to ask for support. Sometimes, through incoherent social media posts, it seemed that way. I never met her in person, and I cannot know or completely understand how the people that actually knew her, actually treated her.  Which part of that lack of care was her own fault, or the fault of others.

What I definitely know is, we are a long way from treating mental health problems the way they should be treated. With compassion. 

As Sinéad's artistry is celebrated, once again we are challenged by her legacy to reconsider. We were challenged by her, while she was still in life, and now we are challenged by her death. What do we really know about mental health? Was her loss inevitable? Is the loss of anyone who suffers from mental health problems, inevitable? Or is it something we can all deal with and learn from? 

Speaking about mental health and compassion, Sinéad knew quite a few things about Buddhism, that holds the practice of compassion in its core. In one of Sinéad's last posts, on Twitter, she raved about Lama Tashi's album, Tibetan Master Chants. In that 2004 album Lama Tashi's voice vibrates in a multi-phonic chant. Anyone who listens to this record cannot believe that this voice is the voice of one man. She also posted a Tibetan Compassion Mantra-an invocation of Chenrezig- and dedicated it to all mothers of children who committed suicide. She said she lived in “bardo” since her son's death – bardo is the state of death in Buddhism.

Many years ago, a Buddhist doctor, Edward M. Podvoll, run Windhorse Project, a unique approach to treating mental health illness through social work that was based on the buddhist sense of love and compassion. It remains quite unknown to anyone that is not a Buddhist. I don't know if Sinéad knew anything about this project.

The founding of the “Windhorse Project” in Boulder, Colorado, in 1981 was a seminal event in the field of clinical work with persons suffering from serious mental disorders. Edward Podvoll, MD, founded and run the first Windhorse therapeutic community (1981–1987) at the culmination of his career. He was a pioneer who joined his classical psychoanalytic training with intensive contemplative experience during the last thirty years of his life. Dr. Podvoll inspired generations of therapists through four life phases: as the senior staff psychiatrist at Chestnut Lodge and Austen Riggs Center (1966–1977), his teaching at Naropa University (1978–1990), his work with Windhorse (1981–2003) that culminated in the publication of his book Recovering Sanity (Shambhala Publications, 2003), and his twelve-year meditation retreat in a Buddhist monastery (1990–2002). During 2003, the last year of his life, he returned to live in Boulder, CO, where he continued to teach with the poignant intimacy of a man facing death. 

The Windhorse project is still alive – as a Legacy Project. I urge anyone, who suffers from mental health problems, to seek help. I urge anyone, who cares about mental health disorders, to seek and learn more about the Windhorse project. And I urge anyone who is a mental health practitioner, to seek Edward Podvoll's legacy project and learn from everything that he has left behind. My firm belief is that until we can combine scientific knowledge and social work with a deep understanding of spirituality, and what it actually means to do so, we will never be able to completely heal - as people and as societies. 

People are not just a compilation of biological imperatives. We are not just social beings. We are profoundly connected through invisible threads - not in a metaphysical way, but in all those intangible ways we choose to ignore. Every fiber of our being depends on how healthy our bodies and our environment are, and how healthy the society that we live in, really is. The world, that we live in today, suffers. It would be impossible not to suffer in it. Buddhism, through mental practice, through contemplation and meditation, offers a method to find peace and can offer relief from suffering. Love and compassion for anything and anyone around us, is the only way to truly live. I urge you to seek the knowledge and the method. You have the internet – so, you have all the tools to do so. Seek and you shall find. Remember to take care of each other. Who doesn't need to? 

We don't need to lose more people like Sinéad. We need to cherish them while they are still alive.

#sineadoconnor #shuhadasadaqat #buddhism #mentalhealth