ΕΝΑΣ ΣΚΛΑΒΟΣ ΣΤΟ ΤΙΜΟΝΙ

Χθες πήρα ένα ταξί γιατί ήμουν τόσο πτώμα που δεν μπορούσα να περπατήσω τα 40 λεπτά που χρειαζόταν για να πάω σπίτι μου. Και θέλω να περπατάω. Αλλά δεν γινόταν.

Έπιασα κουβέντα με τον ταξιτζή – ήταν ευγενικός ο άνθρωπος. Τον ρώτησα κάποια πράγματα για τα ηλεκτρικά ταξί, γιατί με ενδιαφέρει να ξέρω τις σχετικές ρυθμίσεις για τον κλάδο που έχουν να κάνουν με την προστασία του περιβάλλοντος – ηλεκτρικά ταξί υπάρχουν. Μετά πιάσαμε κουβέντα για το μεροκάματο. Είχε όρεξη να μου μιλήσει. Μου είπε “είσαι ευγενική εσύ, δεν ξέρεις ποιοί μπαίνουν κάθε μέρα στο αμάξι και πως μιλάνε”.

Μου είπε ότι από τα 1000 ευρώ που περνάνε από τα χέρια του στο 12ωρο που δουλεύει, πρέπει να δώσει τα 950 στην εταιρία που τον έχει προσλάβει ως οδηγό. Και υπάρχουν μέρες που δεν μπορεί να μαζέψει τα 950 επειδή δεν αντέχει να δουλέψει 12 ώρες και του μένουν 25 στο χέρι.

Μου είπε ότι ο συνδικαλιστής του κλάδου του έκανε παρατήρηση για τα τακάκια του αυτοκινήτου που έλιωσαν (σημειωτέον, το ταξί δουλεύει 24 ώρες το 24ωρο γιατί πρέπει η εταιρία να τσεπώσει άλλα 950 από την επόμενη βάρδια). Του είπε ότι “έφαγε” τα τακάκια. Ο ταξιτζής του απάντησε ότι απ' όσο ξέρει οι άνθρωποι τρώνε φαγητό και όχι τακάκια.

Για να μην τα πολυλογώ... Η εταιρία έχει να πληρώσει το κράτος που ζητάει δεκάδες χιλιάδες ευρώ για μια άδεια ταξί. Το σύγχρονο σύστημα γεωεντοπισμού μέσω εφαρμογής κινητού τηλεφώνου που χρησιμοποιεί το ταξί. Να αγοράσει το αυτοκίνητο (όσο πιο σύγχρονο είναι, αν είναι και ηλεκτρικό, τόσο πιο ακριβό). Και ο ταξιτζής πρέπει να κολλήσει ένσημα για να βγει σε σύνταξη με βαρέα κι ανθυγιεινά στα 60φεύγα του. Δεν συζητώ καν το κόστος της βενζίνης και ποιός το πληρώνει. Ούτε για το κόστος του να στρώσεις έναν δρόμο με άσφαλτο.

Κι έχουμε και λέμε: για να πάρει κάποιος ένα ταξί και να πάει κάπου “γρήγορα” και “άνετα”, πληρώνονται: η εταιρεία-εργοδότης, η αυτοκινητοβιομηχανία, η εταιρεία εξόρυξης πετρελαίου και το διυλιστήριο, ο πωλητής της βενζίνης, το κράτος, κοκ. Τελευταίος και καταϊδρωμένος ο ταξιτζής που ο πελάτης που βιάζεται θα τον βρίσει κι ας είναι 12 ώρες στο τιμόνι, έχει στο μεταξύ κινδυνέψει η ζωή του στο δρόμο καμιά 10 φορές από τις παραβιάσεις του ΚΟΚ, και αυτός που έχει τα χρήματα για να τα δώσει, θα του ζητήσει πίσω και το 20λεπτο αν το ταξί γράψει 4.80 και αυτός του δώσει πεντάευρο. Γιατί προέχει να πάει στον προορισμό του 'ΓΡΗΓΟΡΑ'.

Πόσο μάταιη είναι η ταχύτητα. Τι ξοδεύεται για να επιτευχθεί αυτό το “γρήγορα”. Γιατί πιστέψαμε ότι το “γρήγορα” είναι και “αποτελεσματικά”. Και ποιό είναι το κόστος για την ανθρώπινη ζωή, την παγιδευμένη σε ένα μεταλλικό κουτί, μια σκλαβιά σε 4 ρόδες.

Αύριο είναι η Διενής Ημέρα Χωρίς Αυτοκίνητο. Σκεφτείτε πόσο νορμάλ είναι να ζούμε μέσα σε τσιμεντένια κουτιά που τα λέμε σπίτια, να μπαίνουμε σε μεταλλικά κουτιά με ρόδες, για να πάμε σε ένα τσιμεντένιο κουτί που το λένε γραφείο, και πίσω. 

Πείτε μου πόσο πρέπει να εξαντληθεί ο άνθρωπος, για να παρανοήσει τελικά. Την επόμενη φορά που θα δείτε ταξιτζή να φλιπάρει και να ακούει ραδιόφωνο στο τέρμα, να φιλοσοφεί για το οτιδήποτε, ακόμα κι αν διαφωνείτε με όσα λέει, ακόμα και αν πιστεύετε ότι λέει μπούρδες, να ξέρετε, είναι ένας σκλάβος στο τιμόνι. Και προσπαθεί μέσα σε αυτές τις 12 ώρες, να ζήσει κάτι από τη ζωή του που φεύγει μέσα από τα δάχτυλά του και χάνεται στην άσφαλτο.

Με βάρκα την Ελπίδα

Θα πω κάτι στους Αριστερούς φίλους μου που μπορεί να τους πειράξει, αλλά δεν γίνεται να μην το πω όσο κι αν τους αγαπώ, γιατί γεννήθηκα σε μια αριστερή οικογένεια, και ο παππούς μου ήταν αντάρτης, σήμερα όμως, αν τον είχα δίπλα μου, και μπορούσα να συζητήσω μαζί του, θα τον έπιανα από το χέρι, θα του έδειχνα τα καμένα και πνιγμένα ζώα και τους απανθρακωμένους ανθρώπους και τα δέντρα που έγιναν φαντάσματα από σκόνη και θα του έλεγα:

“Παππού, η αριστερά που αγάπησες έχασε το δρόμο της. Συμβαίνει μια επανάσταση κάτω από τη μύτη της αυτή τη στιγμή και δεν το έχει πάρει χαμπάρι. Ο κόσμος μας καταρρέει. Ο 21ος αιώνας έφερε αυτό που η γενιά σου δεν φανταζόταν καν – σήμερα τα παιδιά που είναι 20 χρονών φοβούνται ότι ποτέ δε θα έχουν την ευκαιρία να ζήσουν και να φτάσουν στα χρόνια σου. Οι γονείς που έχουν μικρά παιδιά φοβούνται ότι τα παιδιά τους δε θα έχουν τίποτα καλό να ζήσουν εκτός από τη φτώχια και την ανέχεια και τον ξεριζωμό. Κάνουν τα παιδιά επανάσταση σήμερα, παππού. Απεργούν και δεν πηγαίνουν σχολείο. Ζητάνε κάποιος να σεβαστεί την Πράσινη Επανάσταση που ξεκίνησαν. Και το κεφάλαιο, παππού, ακόμα κι αυτό κατάφερε, να την καπηλευτεί. 

Παππού, νομίζω ότι δεν έχουμε άλλα περιθώρια. Κοίτα τι έχει κάνει η αριστερά στον εαυτό της αυτά τα χρόνια. Θέλει έναν καλύτερο κόσμο αλλά είναι ανίκανη να δείξει τον καλύτερό της εαυτό. Πως θα πάμε έτσι μπροστά παππού; Χωρίς θυσίες; Εσύ θυσιάστηκες και πολέμησες. Τι πιστεύεις ότι πρέπει να γίνει όταν ο σύντροφος δεν ακούει τον σύντροφο; Όταν το μεγάλο διακύβευμα δεν ενσωματώνεται ως η μεγαλύτερη προτεραιότητα που υπάρχει, στην πράξη και όχι στα λόγια; Πως θα γίνει, παππού, η συλλογικότητα και η αλληλεγγύη να είναι πράξη, πραγματικότητα και όχι φαντασία; Φοβάμαι, παππού, φοβάμαι ότι η Αριστερά νοιάζεται περισσότερο για την ιδεολογική της ηγεμονία και εθίστηκε τόσο πολύ στην άσκηση της εξουσίας που δεν βλέπει πια πέρα από τη μύτη της”.

Δεν ξέρω τι θα απαντούσε ο παππούς. Ξέρω όμως ότι θα με άκουγε σκεφτικός. Ίσως να δάκρυζε, ίσως να περίμενε να του πω περισσότερα, ίσως να έβριζε και να έλεγε το μοναδκό “Γαμώ τα Υπουργεία μου” που έλεγε κάθε φορά που έχανε στο τάβλι. Ίσως να γυρνούσε και να μου έλεγε: “τι θες να πεις;, Ότι ούτε καν ΚΚΕ δε θες να ψηφίσεις;”

“Όχι, παππού, δεν θέλω να ψηφίσω ΚΚΕ. Συγγνώμη. Παππού, το ΚΚΕ ντρέπεται να βγει να πει ότι έχει ομοφυλόφιλους πολιτικούς στις τάξεις του, υποκρίνεται ότι αυτό δεν αφορά κανέναν όταν τους ομοφυλόφιλους τους σκοτώνουν οι μπάτσοι και οι νοικοκύρηδες μέσα στη μέση της Ομόνοιας χωρίς να κουνηθεί φύλλο και χωρίς η δικαιοσύνη να τους καταδικάσει γι' αυτό. Αυτοί είναι οι φίλοι μου παππού, που τους σκοτώνουν την ψυχή κάθε μέρα. Αυτή είμαι εγώ. Τους Ναζί πολέμησες παππού, αυτούς που έστελναν τους ομοφυλόφιλους σε στρατόπεδα συγκέντρωσης και τους καίγανε. Ούτε Μέρα25 θέλω να ψηφίσω κι ας έκανε το καλύτερο πρόγραμμα που έχω δει σε προοδευτικό κόμμα γιατί διάλεξε για ηγέτη έναν νάρκισσο. Ούτε και θέλω να φάω τη ζωή μου σε συνελεύσεις της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς για να τρώω τις ώρες μου αδιέξοδα μιλώντας για τον Τρότσκι και να χαϊδεύω γλυκά τον εγκέφαλό μου για το πόσο έξυπνη είμαι.

Παππού, ξέρεις τι συμβαίνει; Ακτιβιστές για το κλίμα έχουν δολοφονηθεί κατά χιλιάδες τα τελευταία χρόνια και κατά χιλιάδες συλλαμβάνονται κάθε χρόνο σε όλο τον κόσμο, και του κόσμου δεν του καίγεται καρφάκι. Τώρα που κάηκε η γούνα του κόσμου, λες παππού, να ξυπνήσει και να δει ποιά είναι η πραγματική επανάσταση; Και να ξεβολευτεί; Θέλει ξεβόλεμα παππού, να γυρίσεις πίσω στην φύση, στην φύση σου, ζούμε σε πόλεις που υπόσχονται άνεση και η φύση φαίνεται δύσκολη και επικίνδυνη πια. Κανείς δεν θέλει να πάει να ζήσει στα χωριά και να γίνει αγρότης. Θέλει θυσίες αυτή η επανάσταση παππού. Θέλει να θυσιάσουμε την καλοπέρασή μας”.

“Και τι θα κάνεις παιδί μου;” Ίσως να ρωτούσε ο παππούς. Δεν έχω ιδέα αν θα τον ένοιαζε το outing. Ίσως να το προσπερνούσε όπως κάποιοι αριστεροί ως κάτι άσχετο. Ίσως και να τον σόκαρε, αλλά δεν νομίζω εδώ που τα λέμε, γιατί ήξερε από πάντα ότι ήμουν αγοροκόριτσο και μου μάθαινε να χρησιμοποιώ εργαλεία και να μαστορεύω. Να σκαλίζω και να ποτίζω. Και μου έμαθε και τάβλι τόσο καλά που στο τέλος τον νικούσα, αλλά ήταν περήφανος που μπορούσα να τον νικήσω.

“Παππού, θα του έλεγα, δεν είμαι πια με την Αριστερά. Είμαι με την αμεσοδημοκρατία και την οικολογία. Μου φαίνεται ότι αυτός ο κόσμος δεν θα αλλάξει ποτέ και ποτέ δε θα γίνει καλύτερος αν δεν θέλει  ξεφορτωθεί ο καθένας μας τον μπάτσο που έχουμε μέσα μας. Και παππού, είδα πολλούς αριστερούς μπάτσους που δεν θέλουν να παραδεχτούν πόσο μπάτσοι έχουν γίνει. Συγνώμη που το λέω έτσι παππού. Αλλά έτσι είναι. Δεν ρίχνεις τον σύντροφό σου κάτω από τις ράγες, παππού. Αυτό είναι αλληλεγγύη και συλλογικότητα; Εσύ παππού μισούσες τους μπάτσους. Θα έριχνες τους συντρόφους σου κάτω από τις ράγες του τρένου;”

Είμαι σίγουρη ότι ο παππούς μου θα διαφωνούσε με το να ρίχνεις τους συντρόφους σου στις ράγες του τρένου. “Μου βγήκες αναρχικιά μώρε;” ίσως να μου έλεγε.

"Κοίτα παππού, έχω δυό – τρία τελευταία πράγματα να σου πω  - κυριολεκτικά η Ελλάδα φέτος πέθανε στις ράγες του τρένου.

Παππού η Ελλάδα κόπηκε στα δύο πολλές φορές. Από τον Εμφύλιο, μέχρι το τρένο που ανατράπηκε στα Τέμπη, και τώρα με έναν τυφώνα που τον λένε Ντάνιελ για άλλη μια φορά η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη δεν επικοινωνούσαν για μέρες.  Βαρέθηκα παππού να μην επικοινωνούν οι άνθρωποι. Βαρέθηκα.

Παππού, η επανάσταση είμαστε εμείς. Όσοι αρνούμαστε να καταπιέσουμε τον εαυτό μας, τον διπλανό μας, και την ίδια τη φύση. Είναι δύσκολο να κάνει κάποιος πραγματικά αυτή την επανάσταση, παππού. Είναι τελείως άοπλος. Δεν θα πάω καν να πετάξω μπουκάλια στους μπάτσους. Είναι σαν να χτυπάς το κεφάλι σου σε έναν τοίχο. Δεν μας ακούνε έτσι κι αλλιώς. Όχι, δεν θα τους μισήσω. Θα τους λυπηθώ. Δεν ξέρουν ποιοί είναι πραγματικά, παππού, ακόμα και οι μπάτσοι. Τους λυπάμαι γιατί δεν ξέρουν πραγματικά τι θα πει ελευθερία. 

Παππού, μου έχεις λείψει πολύ."

Climate Anxiety Remedy - Πως να ξεπεράσετε το άγχος για την κλιματική κρίση

 Δεν ξέρω ποιος χρειάζεται να το ακούσει αυτό, αλλά αν είναι έστω και ένας, ελπίζω να βοηθήσει

ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΤΕ ΤΟ ΑΓΧΟΣ, ΤΗΝ ΑΔΡΑΝΕΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΠΕΛΠΙΣΙΑ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ 

Αν είστε από τους τυχερούς που δεν παλεύουν αυτή τη στιγμή για την επιβίωσή τους, αλλά βρίσκεστε στο σπίτι σας και σας τρώει το άγχος και η απελπισία, γιατί νομίζετε ότι δεν μπορείτε να κάνετε άμεσα κάτι χειροπιαστό, υπάρχουν τρόποι να το αντιμετωπίσετε. Δεν χρειάζεται να βουλιάξετε στην αδράνεια. Δεν χρειάζεται να πέσετε στα δίχτυα της κατάθλιψης.

1. Αφιερώστε έστω και 10 λεπτά την ημέρα στην αυτοσυγκέντρωση και την ηρεμία του εαυτού σας: φροντίστε τον. Πάρτε αναπνοές. Πολλές αναπνοές. Καθίστε σ' έναν ήσυχο χώρο για λίγα λεπτά και ακούστε το σώμα σας. Συγκεντρωθείτε στην αναπνοή σας. Αφήστε τις έγνοιες να φύγουν από πάνω σας για λίγο. Θυμηθείτε ότι το άγχος θα φύγει μόλις περάσετε στην πράξη.

2. Επιτρέψτε στον εαυτό σας να χαρεί με κάτι, όσο μικρό κι αν είναι. Μια βόλτα. Μουσική. Παιχνίδι με ένα κατοικίδιο. Οτιδήποτε σας ευχαριστεί και μπορεί να σας δώσει μια ανάπαυλα.

3. Σκεφτείτε τι μπορείτε να προσφέρετε, όσο μικρό κι αν είναι. Πρακτική βοήθεια, ψυχολογική στήριξη, χρηματική βοήθεια, οτιδήποτε μπορείτε να προσφέρετε. Μην μειώνετε την αξία αυτού που μπορείτε να κάνετε. Δεν είστε μόνοι. Χιλιάδες άνθρωποι προσπαθούν να βοηθήσουν. Η προσπάθεια αυτή αποδίδει γιατί είναι σωρευτική

4. Προσέχετε από που ενημερώνεστε. Η τηλεόραση είναι πάντα ο χειρότερος τρόπος. Σας αναγκάζει να σχολιάζετε εξοργιστικά πράγματα που λέγονται και σας απομυζεί συναισθηματικά. Υπάρχουν κι άλλες μορφές ενημέρωσης. 

5. Αποφύγετε τις ανεπιβεβαίωτες ειδήσεις και τα χειρότερα δραματικά σενάρια για το μέλλον. Υπάρχουν διέξοδοι και λύσεις. Υπάρχουν πράγματα που μπορούμε να κάνουμε με βάση αυτά. Ας επικεντρωθούμε σ' αυτό.

6. Μεσοπρόθεσμα: όπου κι αν βρίσκεστε υπάρχουν ομάδες εθελοντών ή συλλογικότητες που ασχολούνται με την προστασία του περιβάλλοντος. Αν μπορείτε να διαθέσετε έστω και λίγο χρόνο, θα σας κάνει καλό. Θυμηθείτε, δεν είστε μόνοι. Η συλλογική δράση έχει αποτέλεσμα. 

7. Πολιτικές λύσεις: έρχονται εκλογές. Ενημερωθείτε για τις τοπικές πρωτοβουλίες και τους συνδυασμούς που βάζουν το περιβάλλον ως προτεραιότητα. Επιλέξτε ανθρώπους που αποδεδειγμένα έχουν τη γνώση και έχουν κάνει πράξη τη γνώση αυτή. Υποστηρίξτε τους. 

8. Σκεφτείτε μακροπρόθεσμα. Αναλάβετε δράση για κάτι που αναβάλατε. Μια συνήθεια που θέλετε να αλλάξετε και δεν το κάνατε. Μια πρωτοβουλία που θέλατε να πάρετε και δεν το τολμήσατε. Οτιδήποτε, όσο μικρό κι αν είναι, που μπορείτε να αλλάξετε στην καθημερινότητά σας με βάση την προστασία του περιβάλλοντος. Όλοι μαζί μπορούμε.  

Τώρα περισσότερο από ποτέ χρειάζεται να βοηθήσουμε τον εαυτό μας και τους άλλους και να μας φροντίσουμε. Ας επικεντρωθούμε σε αυτά που μπορούμε να κάνουμε. Κάθε μέρα με τις πράξεις μας αλλάζουμε την πραγματικότητα. Κάθε πράξη έχει σημασία όσο μικρή κι αν είναι. Κουράγιο!

Για τον ρόλο της Εκκλησίας στην Κοινωνία – στην πολιτική, στην εκπαίδευση και στην ψυχική υγεία

Με αφορμή το μεγάλο ντόρο από την υποψηφιότητα του Κασσελάκη, και την αναφορά (ξανά) στο διαχωρισμό κράτους και Εκκλησίας, αποφάσισα να μοιραστώ κάποιες σκέψεις σχετικά με το ρόλο της Εκκλησίας στην Ελληνική κοινωνία. Δεν πιστεύω ότι η Εκκλησία πρέπει να σταματήσει να υπάρχει. Αλλά δεν πιστεύω επίσης, ότι λειτουργεί για το πραγματικό όφελος της κοινωνίας, με τον τρόπο που λειτουργεί σήμερα. Γι' αυτό θέλω να σας μιλήσω για την εκκλησιαστική μεταρρύθμιση.

Θα μου πείτε, γιατί μιλάς γι' αυτά τα πράγματα και τι σε αφορούν, και γιατί να σε νοιάζει. Δεν είσαι ΛΟΑΤΚΙΑ άτομο, δεν είσαι γυναίκα, και μάλιστα στραμμένη ιδεολογικά προς την αριστερά; Δεν λέει η Αριστερά ότι η Εκκλησία είναι ομοφοβική, μισογύνικη, πατριαρχική, και όλα τα σχετικά; Εγώ όμως βλέπω κάτι άλλο. Αυτό που θα μπορούσε η Εκκλησία να είναι. Αυτό που είναι, και προσφέρει, μέσα από το έργο πνευματικών ανθρώπων που σέβονται πραγματικά το Χριστιανισμό, και κάποιες πρακτικές δεν την αφήνουν να είναι το στήριγμα που μπορεί να είναι για τον άνθρωπο που υποφέρει.

Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Θεσσαλονίκη, και γαλουχήθηκα όπως όλοι μας στο Ορθόδοξο Χριστιανικό δόγμα στο δημόσιο σχολείο, ήθελα δεν ήθελα. Η δουλειά μου στο ντοκιμαντέρ με έφερε σε στενή σχέση με τα βυζαντινά μνημεία της Θεσσαλονίκης – τα οποία έχω επισκεφτεί ένα προς ένα και έχω πραγματοποιήσει έρευνα γι' αυτά – με σκοπό την δημιουργία μιας σειράς ντοκιμαντέρ για τα 15 μνημεία που βρίσκονται υπό την προστασία της Ουνέσκο (βυζαντινές εκκλησίες, Ροτόντα κ.α.) Όποιος έρθει σε επαφή με αυτά τα μνημεία, νιώθει το δέος μπροστά σε αυτό που έχει καταφέρει να δημιουργήσει η Ελληνική παράδοση. Και θα ήταν άδικο να ισχυριστεί κανείς ότι αυτά τα μνημεία και αυτός ο πολιτισμός δεν έχει θέση στο σύγχρονο κόσμο και δεν θα έπρεπε ανήκει στην Ελλάδα.  

Η εκτίμησή μου για τον ελληνικό πολιτισμό και για την ελληνοχριστιανική παράδοση είναι βαθιά παρότι διαχωρίζω την προσωπική μου πνευματικότητα από αυτήν για τους δικούς μου λόγους-τους οποίους και θα εξηγήσω.  Και γυρνώντας στη Θεσσαλονίκη, περπατώντας τους δρόμους της, λυπάμαι για την κατάσταση των μνημείων μας που βανδαλίζονται συχνά. Θα ήθελα αυτοί οι νέοι άνθρωποι που τα βανδαλίζουν και νιώθουν αποκομμένοι από το δημόσιο χώρο, από τον πολιτισμό, από την πνευματικότητα, να μπορούν να μάθουν βασικές δεξιότητες. Να βρουν υποστήριξη για τα προβλήματά τους. Να εμπλακούν με τον εθελοντισμό και την κοινωνική προσφορά. Να βρουν μια άλλη διέξοδο στα ψυχολογικά τους θέματα. Να δουν την κοινωνία που ζούμε αλλιώς: ως μια υγιή κοινωνία και όχι ως μια άρρωστη κοινωνία που τους καταπιέζει και τους τιμωρεί. Και να μη χρειάζεται να ξεσπάσουν πάνω σε μνημεία για να εκδηλώσουν την αντίθεσή τους σε αυτό που νιώθουν ως καταπίεση. Κι έχουν δίκιο να τη νιώθουν!!!

Γι' αυτό και το εξής κείμενο: Για τον ρόλο της Εκκλησίας στην Κοινωνία – στην πολιτική, στην εκπαίδευση και στην ψυχική υγεία.

 Η Εκκλησία στην Ελλάδα δεν διαχωρίζεται από την πολιτική. Ασκεί ένα είδος εξουσίας πάνω σε αυτήν και δεν μπορούμε να την παραβλέψουμε όταν μιλάμε για την πολιτική και την εξουσία- καθώς εμπλέκεται άμεσα σε θέματα παιδείας.

 Με λύπη μου παρατηρώ, όσο ζω στην Ελλάδα (είμαι 47 ετών), ότι η Εκκλησία συχνά δεν στέκεται δίπλα στον συνάνθρωπο, αλλά συχνά ο λόγος ορισμένων κληρικών τους τοποθετεί πάνω από τον άνθρωπο. Ο ρόλος της πνευματικότητας, επίσης, είναι συχνά παρεξηγημένος στις σύγχρονες κοινωνίες. Στο σχολείο, αναγκάζουμε τα παιδιά να παρακολουθούν βαριεστημένα τα μαθήματα Θρησκευτικών στα σχολεία και πηγαίνουν στην Εκκλησία χωρίς να τους αγγίζουν οι αρχές του χριστιανικού τρόπου ζωής και χωρίς να εμπνέονται από αυτές στο ελάχιστο. Άρα, γιατί να προστατέψουν τα μνημεία, τις εκκλησίες κλπ σύμβολα του πολιτισμού μας- και κάθε δημόσιο ή ιδιωτικό κτίριο; Γιατί να μην βανδαλίζουν ό,τι δεν θεωρούν δικό τους; 

 Κάτι πάει στραβά. Αυτό το κάτι είναι η αποσύνδεση της πνευματικότητας από τον σύγχρονο τρόπο ζωής. Όλο και περισσότεροι συμπολίτες μας δηλώνουν άθεοι.  Όλο και περισσότεροι απεχθάνονται την Εκκλησία και αυτό που αντιπροσωπεύει-την καταπίεση. Θεωρούν την Εκκλησία έναν οργανισμό που νοιάζεται περισσότερο για την διαιώνιση των προνομίων των κληρικών και όχι για την βοήθεια του συνανθρώπου τους. Και δεν έχουν άδικο πολλές φορές.

 Αυτές οι απόψεις ενισχύονται και επιβεβαιώνονται καθημερινά από την συμπεριφορά ορισμένων κληρικών, οι οποίοι προβαίνουν σε καταδικαστικές δημόσιες δηλώσεις για ορισμένα τμήματα του πληθυσμού και προωθούν πολιτικές που είναι αντιεπιστημονικές. Ένα παράδειγμα είναι ο λάθος χειρισμός των θεμάτων που αφορούν τα ΛΟΑΤΚΙΑ άτομα – αλλά και τις γυναίκες.

 Θα δώσω μερικά παραδείγματα για να καταλάβετε πως βλέπω το θέμα και γιατί μιλάω γι' αυτό. Στο τέλος θα εξηγήσω γιατί είναι σημαντικό και πως θα μπορούσε το κράτος να συνδέσει το θέμα της πνευματικότητας και της ψυχικής υγείας για να παρέχει υπηρεσίες στους πολίτες που να ενθαρρύνουν την σύνδεσή τους με την πνευματικότητα με έναν υγιή τρόπο.

 Γράφω γι' αυτό το θέμα γιατί με αφορά και προσωπικά ως γυναίκα και γιατί θεωρώ ότι δεν είναι απλώς “λεπτομέρειες” ή “εξαιρέσεις” αυτά τα περιστατικά που θα αναφέρω, αλλά πολύ πιο ουσιαστικά θέματα- και το γιατί θα το εξηγήσω παρακάτω, επειδή η θέση της γυναίκας στην σύγχρονη κοινωνία είναι σε άμεση σχέση με την θέση την οποία ο άντρας αντιλαμβάνεται ότι έχει απέναντι στη γυναίκα. Και ρυθμιστής της αντίληψης αυτής της θέσης του άνδρα είναι και η Εκκλησία.

 Αρχικά, είναι η εκκλησία αυτή που κάνει την διάκριση ανάμεσα στον άντρα και την γυναίκα. Χωρίζει στα δύο το ποίμνιο μέσα στην Εκκλησία, σε χώρο αντρών και γυναικών, και μετά απαγορεύει μέχρι και την παρακολούθηση τελετών σε γυναίκες που έχουν τη μηνιαία τους αδιαθεσία – υπάρχουν διαρκώς ακόμη και σήμερα, δυστυχώς, περιστατικά όπου ο ιερέας λέει ότι η γυναίκα είναι ακάθαρτη τις ημέρες της περιόδου της και δεν δικαιούται να παραστεί ακόμα και σε κηδείες – κάτι αδιανόητο τον 21ο αιώνα  - οι γυναίκες αποκλείονται ακόμα και από τελετές όπου χρειάζεται να αποχαιρετίσουν έναν συγγενή τους και να δώσουν τον τελευταίο ασπασμό. Αν αυτό δεν είναι ψυχικό τραύμα τι είναι; Η Εκκλησία τραυματίζει συστηματικά τις γυναίκες και τον ψυχισμό τους.

Θυμηθείτε την περίπτωση του ιερέα που άφησε νεαρά κορίτσια να γίνουν παπαδάκια στο ιερό και τέθηκε σε αργία. Πόσο περίεργο είναι για τον σύγχρονο άνθρωπο να γίνεται αυτός ο διαχωρισμός ανάμεσα στα φύλα, και πόσο περίεργο είναι που είμαστε στον 21ο αιώνα και βλέπουμε αυτές τις διακρίσεις, και πόσο περίεργο είναι, να θεωρούμε ότι είναι “φυσικό” να μην έχουν το δικαίωμα οι γυναίκες να ασχολούνται με το ιερό. Τι είναι ΙΕΡΟ τελικά;

 Αυτές οι πρακτικές, πχ της διάκρισης εναντίον της γυναίκας για μια μηνιαία αδιαθεσία, μειώνουν τις γυναίκες και τις βάζουν σε ένα επίπεδο κατώτερο του άντρα. Επίσης είναι παράλογες, γιατί η γυναίκα απλώς κάνει αυτό που η φύση έχει επιλέξει. Ξεπλένει με αίμα τη μήτρα της. Από πότε το αίμα είναι ακάθαρτο; Στις φλέβες των αντρών δεν τρέχει αίμα; Τρέχει αγίασμα; Και από πότε τα θρεπτικά συστατικά της μήτρας που τρέφουν το βρέφος, και φεύγουν με το αίμα είναι ακάθαρτα; Αν το αγέννητο έμβρυο είναι ιερό, η ζωή του είναι ιερή, η σύλληψή του είναι ιερή, τότε γιατί η μήτρα δεν είναι ιερή; Τα θρεπτικά της συστατικά δεν είναι ιερά; Το αίμα της γυναίκας δεν είναι κι αυτό ιερό; Το δικαίωμα να διαλέξει η γυναίκα αν θα γίνει μητέρα ή όχι δεν είναι ιερό;

 Τέτοιες αντιλήψεις απομακρύνουν τις σύγχρονες γυναίκες από την εκκλησία και επίσης ενθαρρύνουν τους άντρες να συμπεριφέρονται με σύμπλεγμα ανωτερότητας απέναντι στις γυναίκες. Γιατί η γυναίκα να θεωρήσει ιερή τη ζωή του εμβρύου και να μην προβεί στην άμβλωση όταν έχει κακοποιηθεί ή βιαστεί για να το αποκτήσει και να το κυοφορήσει; Γιατί δεν υπάρχει μάθημα σεξουαλικής αγωγής στα σχολεία, ώστε η σεξουαλική πράξη να μην περιβάλλεται με τον μανδύα της ενοχής και οι νέοι να γνωρίζουν πως να συνάπτουν υγιείς σχέσεις; Γιατί η Εκκλησία μπλοκάρει αυτά τα προγράμματα;

Το συλλογικό ψυχικό τραύμα είναι βαθύ.

 Όσο οι άνδρες νιώθουν ανώτεροι των γυναικών, θα συνεχίσουν να ασκούν βία- στις γυναίκες τους και στα παιδιά τους, για να επιβάλλουν αυτό που θεωρούν εκείνοι σωστό. Σε μια τραυματισμένη κοινωνία, οι γυναίκες, όντας οι ίδιες γεμάτες ενοχές, μεγαλώνουν τα παιδιά τους ενοχικά, και τους μεταδίδουν το τραύμα και την ενοχή. Η απενοχοποίηση, που είναι το ζήτημα εδώ, οδηγεί κάποια παιδιά να την αναζητήσουν μέσω της παραβατικότητας. Αν δεν επουλωθεί το κοινωνικό τραύμα η κοινωνία θα συνεχίσει να γεννά την βία και την παραβατικότητα. Το ζήτημα είναι πολύ βαθύ. Η παραβατικότητα δεν διορθώνεται με περισσότερα πρόστιμα και περισσότερους νόμους. Μπορεί να διορθωθεί μόνο μέσα από τη διαχείριση και την επούλωση του τραύματος  - του προσωπικού και του συλλογικού. Καμία κοινωνία δεν είναι ελεύθερη από το τραύμα. Και πιστεύω, ίσως οι ενήλικες που είναι όντως ελεύθεροι από το τραύμα να είναι ελάχιστοι.

 Η ανισορροπία ανάμεσα στον άντρα και στην γυναίκα, στο αρσενικό και στο θηλυκό, η τάση που υπάρχει στον άνθρωπο να επιβληθεί στην φύση και να την εκμεταλλευτεί, είναι ένα βαθιά υπαρξιακό, ηθικό και πνευματικό θέμα. Και έχει πολιτικές προεκτάσεις, προεκτάσεις στην οικονομία, στην οικολογία και στην πολιτική. Και έχει σχέση με την αντίληψη του άντρα για τον εαυτό του.

 Επιτέλους, ας σταματήσει να είναι η γυναίκα σύμβολο του προπατορικού αμαρτήματος και δικαιολογία για τον “πειρασμό”. Δεν φταίνε οι γυναίκες που κάποιοι άντρες δεν ελέγχουν τα πάθη τους. Ο μύθος του Αδάμ και της Εύας είναι συμβολικός και όχι πραγματική ιστορία. Σκοπεύει στο να αντιληφθεί ο άνθρωπος ότι η διάκριση μεταξύ καλού και κακού προέρχεται από την μετακίνηση του ανθρώπου από τη μη εννοιολογική σκέψη στην εννοιολογική-στο διαχωρισμό που ο ίδιος κάνει μεταξύ καλού και κακού, και τη συνειδητοποίηση ότι η γνωστική του λειτουργία προκρίνεται σε ρυθμιστή του τρόπου με τον οποίο βλέπει τον κόσμο-και γι' αυτό είναι δυστυχισμένος. Η λογική, η κρίση, η γνώση, είναι μόνο λίγα πράγματα από εκείνα που χρειαζόμαστε για να ζούμε συνολικά, ουσιαστικά και ευτυχισμένα. Η ευτυχία έρχεται μόνο με την σύνδεσή μας με το όλον.

 Η Εκκλησία κάποιες φορές φαίνεται σαν να έχει ξεχάσει κάτι πολύ βασικό. Ότι ο τρόπος αναπαραγωγής του ανθρώπου δεν γίνεται με μαγικό τρόπο, αλλά με βιολογικό τρόπο, τον τρόπο που η φύση έχει επιλέξει. Το να ενοχοποιεί την σεξουαλική πράξη δεν οδηγεί πουθενά, εκτός από την απόσταση του ανθρώπου από την ίδια του τη φύση. Η Εκκλησία θεωρεί την σεξουαλική πράξη ιερή, κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες και μόνο. Ο σύγχρονος άνθρωπος όμως, δεν την θεωρεί ιερή. Την θεωρεί μια φυσική ανάγκη-όπως και αν συμβαίνει. Η αντίληψη κάποιων λειτουργών της εκκλησίας γι' αυτά τα θέματα στο σήμερα δεν βοηθά. Αντίθετα, απομακρύνει όλο και περισσότερο τον σύγχρονο άνθρωπο από αυτήν.

 Ο σύγχρονος άνθρωπος δεν θεωρεί τη φύση ιερή. Η Εκκλησία, τι θεωρεί ότι είναι η φύση; Αν είναι η ζωή του αγέννητου παιδιού ιερή, η φύση που την γεννά δεν είναι ιερή; Η φύση που την υποστηρίζει, δεν είναι κι αυτή ιερή;

 Η Εκκλησία τιμωρεί με κακοποιητικό λόγο τα άτομα που δεν αναπαράγονται με σεξουαλική επαφή και επιλέγουν συντρόφους που δεν είναι του αντίθετου φύλου (ΛΟΑΤΚΙΑ). Έχοντας ενοχοποιήσει την σεξουαλική πράξη, και βάζοντας συγκεκριμένους ηθικούς κανόνες για την τέλεσή της (μόνο μέσα στο γάμο, μόνο για τεκνοποίηση, μόνο ανάμεσα σε ετεροφυλόφιλα ζευγάρια) στερεί από ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού, την δυνατότητα να εκτιμήσει τις άλλες υπηρεσίες που παρέχει η Εκκλησία, που είναι προς όφελος της κοινωνίας, και προς όφελος της πνευματικότητας, που μπορεί και να είναι μια υγιής στάση του ανθρώπου απέναντι στη ζωή καθώς μέσα από την πνευματικότητα μπορεί να αντιμετωπίσει το υπαρξιακό του άγχος για το θάνατο.

Και επίσης, αν θέλει η Εκκλησία να απευθύνεται σε όλους, και όχι σε συγκεκριμένα άτομα συγκεκριμένων συντηρητικών αντιλήψεων, θα πρέπει να είναι ειλικρινής. Και να σταματήσει να υποκρίνεται ότι είναι ένας πυλώνας κάποιας πουριτανικής ηθικής που αναγκάζει ιερείς οι οποίοι είναι ομοφυλόφιλοι να κρύβονται, και να κάνει κηρύγματα για την δήθεν ανηθικότητα των ΛΟΑΤΚΙΑ ατόμων. Το σεξ και η ηθική είναι δύο διαφορετικά πράγματα. Το ετεροφυλοφιλικό σεξ δεν είναι ηθικό όπως και να γίνεται, με όποιον τρόπο και να γίνεται. Στο μυαλό όμως κάποιων έτσι είναι, γι' αυτό και δεν έχουν κανέναν ενδοιασμό να θεωρήσουν την γυναίκα υπεύθυνη για το βιασμό της, για την κακοποίησή της, και για το γεγονός ότι μένει έγκυος εκτός γάμου.

Σας έχω νέα. Βρισκόμαστε στον 21ο αιώνα. Το σεξ είναι ηθικό όταν υπάρχει συναίνεση και δεν έχει καμία μα καμία σημασία το φύλο των ατόμων. Το μόνο που έχει σημασία είναι να θέλουν και οι δυο να είναι μαζί. 

 Προσωπικά, ως γυναίκα, κουράστηκα από τον κακοποιητικό λόγο των κληρικών. Αναγκάστηκα για τις προσωπικές μου πνευματικές αναζητήσεις να απευθυνθώ τελικά στη φιλοσοφία, στον στοχασμό και στον διαλογισμό. Και εκεί βρήκα αυτό που χρειαζόμουν. Αλλά με ενοχλεί ο τρόπος που ο σύγχρονος άνθρωπος απορρίπτει την πνευματικότητα και την σοφία αιώνων. Γιατί στερεί από τον εαυτό του κάτι πολύ βασικό.

 Τι είναι η πνευματικότητα, όμως; Και γιατί βρίσκεται η πνευματικότητα όλο και περισσότερο στο πυρ το εξώτερον από ανθρώπους που δεν βρίσκονται στην Εκκλησία; 

 Γιατί η πνευματικότητα παραμένει ένα μυστήριο. Η επιστήμη διαρκώς προσπαθεί να δώσει απαντήσεις για τις σωματικές, τις συναισθηματικές και τις διανοητικές διεργασίες του σώματος. Και σταματά, και σηκώνει τα χέρια ψηλά, στο σημείο όπου πρέπει να εξηγήσει πως προκύπτει η συνείδηση του ανθρώπου. Τι είναι συνείδηση;

 Η επιστήμη δεν έχει βρει ακόμα 100% την απάντηση. Και τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο πολύπλοκα, όταν η ίδια η επιστήμη που δεν παραδέχεται την ύπαρξη της “ψυχής” χρησιμοποιεί τον όρο “ψυχική υγεία” για να περιγράψει περιληπτικά τα σωματικά, συναισθηματικά, νευρολογικά, ορμονικά κ.α. προβλήματα απορρύθμισης των συστημάτων του σώματος που εμφανίζουν προβλήματα λειτουργικότητας, συνδέονται με την συμπεριφορά του ατόμου και τελικά εντοπίζονται εκεί, στην συμπεριφορά του, όπου γίνονται τελικά φανερά και οφθαλμοφανή.

 Δεν είναι όλα, όμως, ένα σύνολο; Ο άνθρωπος, η φύση, ο ίδιος ο πλανήτης που ζούμε; Δεν είμαστε ξεχωριστοί από το σύνολο. Το να νομίζουμε ότι είμαστε, είναι απλά εγωισμός. Όλη μας η ύπαρξη εξαρτάται από το περιβάλλον μας. 

 Γιατί η ψυχιατρική χρησιμοποιεί ακόμα τον όρο “ψυχή” αφού η επιστήμη δεν αποδέχεται την ύπαρξη της ψυχής; Τι είναι ψυχή; Τι είναι συνείδηση; Μήπως είναι τελικά, απλώς, αυτό που μας συνδέει όλους σε ένα σύνολο; Μήπως είναι κάτι “πανταχού παρών και τα πάντα πληρών”;

 Προσωπικά αδιαφορώ τι όνομα θα του δώσουμε τελικά. Αναλόγως με τη φιλοσοφία του καθενός, αυτό που μας συνδέει μπορεί να λέγεται Θεός. Μπορεί να λέγεται Αλλάχ. Μπορεί να λέγεται Βουδική φύση. Μπορεί να λέγεται χίλια δύο πράγματα. Για τον άθεο, η συνείδηση είναι αυτή που μας συνδέει με τα άλλα πράγματα γύρω μας. Η συνείδηση μας επιτρέπει ή μας αποτρέπει από το να προβούμε σε καλές ή κακές πράξεις.

 Στην γλώσσα της ψυχικής υγείας, συνδεόμαστε μέσω της ενσυναίσθησης. Η ενσυναίσθηση, αυτή η ικανότητα για συμπόνια, είναι εγγενής στον άνθρωπο. Η ενσυναίσθηση επίσης λείπει όλο και περισσότερο από τον σύγχρονο άνθρωπο. Από τον άνθρωπο που καθημερινά ζει περιορισμένος μέσα σε ένα τσιμεντένιο διαμέρισμα-κουτί, στοιβαγμένος σε πόλεις, μετακινείται κλεισμένος μέσα σε ένα αυτοκίνητο χωρίς να επικοινωνεί με τους συνανθρώπους γύρω του. Που ενημερώνεται για αυτά που συμβαίνουν γύρω του μέσω της τεχνολογίας και διαδρά σε κοινωνικά δίκτυα μέσω του τηλεφώνου ή του υπολογιστή του. Κυκλοφορεί διαρκώς ανάμεσα σε άψυχα αντικείμενα και αλληλεπιδρά με αυτά. Αλλά λείπει επίσης η ενσυναίσθηση και από τον πνευματικό λόγο – τον λόγο του κηρύγματος στην Εκκλησία από ορισμένους σκληροπυρηνικούς κληρικούς.

 Από το σύγχρονο άνθρωπο, από τον σύγχρονο πολίτη, λείπει η ενσυναίσθηση γιατί δεν θέλει να νιώθει. Δεν τολμά να νιώσει τον πόνο, την στεναχώρια, την θλίψη, δεν τολμά να αντιμετωπίσει τα προβλήματά του, δεν τολμά να συνδεθεί με το όλον. Όντας αποσυνδεδεμένος από τον ίδιο του τον εαυτό, συνεχίζει να θεωρεί τον εαυτό του το κέντρο του σύμπαντος. Βλέπει τον εαυτό του σαν έναν πλανήτη σε τροχιά ανάμεσα σε άλλους μακρινούς πλανήτες. Οι άνθρωποι γύρω του απλώς περιφέρονται γύρω του. Δεν έχει καμία σύνδεση με αυτούς. Ζει σε πόλεις, ανάμεσα σε αγνώστους. Κι έτσι, η γειτονιά στις πόλεις έχει υποβαθμιστεί. Ο ρόλος της, έχει χαθεί. Χρειάζεται να ζωντανέψουμε την σχέση με την γειτονιά μας, με την πόλη μας, με τη φύση.  Αυτό θα γίνει όταν συνδεθούμε ξανά με τον εαυτό μας.

 Στα σχολεία υπάρχουν μαθήματα Θρησκευτικών που γίνονται σχεδόν κατηχητικά, με έναν μηχανιστικό τρόπο, με τον οποίο τα παιδιά δεν συνδέονται. Μαθαίνουν από νωρίς ότι τα θρησκευτικά είναι κάτι το υποχρεωτικό που απλώς περνά και δεν τα αγγίζει, όπως δεν τα αγγίζει γενικότερα το εκπαιδευτικό σύστημα με τον τρόπο που επιβάλλει την γνώση. Έτσι, τα παιδιά μαθαίνουν ότι η πνευματικότητα είναι κάτι ασύνδετο με τα ενδιαφέροντά τους, και ότι η γνώση είναι απλώς επανάληψη και παπαγαλία, και όχι έρευνα, κριτική σκέψη και διάθεση για ζωή. 

 Από τις σχολές της θεολογίας, περνούν αρκετοί κληρικοί ή λαϊκοί που έχουν ασχοληθεί και με την ψυχολογία και έχουν πτυχία ψυχολογίας. Μια ομάδα εργασίας τέτοιων ανθρώπων, που θα τολμούσαν να συνδέσουν την επιστήμη με την πνευματικότητα, και την κοινωνική δράση με την εκπαίδευση, θα μπορούσε να δημιουργήσει έναν άλλον τρόπο υποστήριξης της ψυχικής υγείας και μια άλλη μέθοδο ώστε η εκπαιδευτική διαδικασία να γίνεται για την υποβοήθηση των παιδιών - για να συνειδητοποιήσουν ότι η πνευματικότητα δεν είναι κάτι παρωχημένο, και ότι η πνευματικότητα έχει έναν πολύ σημαντικό ρόλο να παίξει στον σύγχρονο κόσμο.

 Μερικοί εκπαιδευμένοι θεολόγοι/ψυχολόγοι, με εξαιρετική αίσθηση ενσυναίσθησης, με αυξημένη την αίσθηση της ευθύνης απέναντι στο παιδί και στον σύγχρονο άνθρωπο, και στην κοινωνία, με δεξιότητες που βασίζονται στην κατανόηση, στην συμπερίληψη, και στην υποστήριξη των άλλων, άνθρωποι άξιοι που ακούν και δεν κηρύττουν, που μαθαίνουν στους άλλους την πράξη της συμπόνιας και της συγχώρεσης – αυτοί οι άνθρωποι λείπουν από τον φυσικό τους χώρο. Τον χώρο της εκπαίδευσης. Και λείπουν και από το χώρο της Εκκλησίας. Λείπουν και από τον κοινωνικό χώρο. Δεν υπάρχουν πουθενά, σε ένα οργανωμένο σύστημα. Είναι μονάδες που προσπαθούν να κάνουν το έργο τους από δω κι από κει, μέσα σ' ένα σύστημα που τους μάχεται. Ναι, υπάρχουν πνευματικοί που είναι όντως πνευματικοί. Και ξεχωρίζουν για το έργο τους.

 Αν είχαμε ένα πρόγραμμα ψυχικής υγείας για τα σχολεία, έναν καθηγητή σε κάθε σχολείο σε ρόλο συμβούλου ψυχικής υγείας, ο καθηγητής είναι πχ εκπαιδευμένος θεολόγος-ψυχολόγος, και αυτός παρέχει εθελοντικά τις υπηρεσίες του στον μαθητή, όχι με διάθεση κατήχησης, όχι με διάθεση για ηθικολογία, όχι με διάθεση “εκμάθησης” σωστών τρόπων, αλλά με διάθεση επικοινωνίας, με την ικανότητα για ενσυναίσθηση, με την εκμάθηση τρόπων που επιτρέπουν την συγχώρεση, που επιτρέπουν την αναπτέρωση της συνείδησης και όχι την καταστολή της – αυτοί οι άνθρωποι πρέπει να βρεθούν, να ενθαρρυνθούν, να εκπαιδευτούν, και να εκπαιδεύσουν. 

 Το κράτος θα μπορούσε να πρωτοστατήσει στην οργάνωση ενός τέτοιου προγράμματος προαγωγής της ψυχικής υγείας. Ώστε η συνείδηση να γίνει αυτό που χρειάζεται να είναι. Η φωνή της λογικής, που συνδυάζεται με την φωνή της ενσυναίσθησης – αυτές οι φωνές υπάρχουν μέσα σε κάθε άνθρωπο. Και μάχονται μεταξύ τους μέσα του, και εναντίον του, όταν χάνει την σωματική, συναισθηματική και διανοητική του υγεία και ισορροπία. Μάχονται μέσα του και η μάχη αυτή επεκτείνεται και βγαίνει προς τα έξω και εκφράζεται με πράξεις καταστροφικές για τον ίδιο και για την κοινωνία που ζει- με αρχή την ίδια την γειτονιά όπου μένει. Πράξεις που μολύνουν τον δημόσιο χώρο. Πράξεις που οδηγούν σε αυτοκαταστροφικές τελικά, πρακτικές. Γιατί ο δημόσιος χώρος είναι δικός μας χώρος, όχι ξένος. Κι όταν τον εγκαταλείπουμε, εγκαταλείπουμε τον εαυτό μας. 

 Η Εκκλησία χρειάζεται να γίνει υγιής οργανισμός. Και η κοινωνία χρειάζεται μια υγιή Εκκλησία.  Χρειαζόμαστε ανθρώπους που θέλουν και μπορούν να θεραπεύσουν αυτό το φαινόμενο της κοινωνικής κατάρρευσης. Να καταφέρει η χώρα μας να μπει σε μια διαδικασία θεραπείας. Να βρει τους υγιείς πνεύμονές της, και να μπορέσει ξανά να αναπνεύσει.

 Καμία πολιτική δεν σκέφτεται με αυτό τον τρόπο. Καμία πολιτική δεν βάζει στο κέντρο τον πολίτη τον ίδιο. Καμία πολιτική δεν συνδέει οργανικά τον σύγχρονο πολίτη με τον φυσικό του χώρο, τον δημόσιο χώρο. Καμία πολιτική δεν λαμβάνει υπόψιν τον ρόλο της ψυχικής υγείας.

 Αυτή η αδιαφορία, η απάθεια και η παραβατικότητα που βλέπουμε γύρω μας δεν είναι απλώς έλλειψη ευθύνης. Είναι βαθύ κοινωνικό και ψυχολογικό πρόβλημα. Είναι πρόβλημα ψυχικής υγείας.  Η απαθής στάση και η παραβατικότητα δεν είναι η στάση ενός υγιούς ανθρώπου. Προβλήματα ψυχικής υγείας δεν υπάρχουν μόνο (αν και είναι περισσότερο φανερά) σε άτομα που είναι λήπτες υπηρεσιών ψυχικής υγείας. Προβλήματα ψυχικής υγείας έχει και ο γονέας που κακοποιεί το παιδί του, το οποίο θα πάει στο σχολείο και με τη σειρά θα κακοποιήσει τους συμμαθητές του (bullying). Προβλήματα ψυχικής υγείας έχουν και οι καθηγητές στα ίδια αυτά σχολεία, που δεν έχουν το μέσο να φροντίσουν τα παιδιά όπως χρειάζεται ώστε να βρουν λύσεις σε αυτό το φαινόμενο, και λυγίζουν κάτω από το σύστημα το οποίο καλούνται να υπηρετήσουν-μεταδίδοντας τη γνώση μηχανικά και χωρίς φροντίδα προς το μαθητή. Η έλλειψη επαγγελματιών ψυχικής υγείας στα σχολεία είναι ένα ζήτημα πολύ βαθύ και όχι μόνο συστημικό. 

 Μιλώ για την ψυχική υγεία γιατί πιστεύω ότι οι κοινωνίες μας πάσχουν επειδή δεν είναι υγιείς. Βλέπω το πρόβλημα ολιστικά: στον αστικό ιστό, ο άνθρωπος αποκόβεται από τη φύση – από την ίδια του τη φύση. Ξεχνά την σύνδεσή του με τον κόσμο αυτό, με τον πλανήτη όπου ζει, γιατί ξεχνά τη σύνδεσή του με το ίδιο του το σώμα – το οποίο για να είναι υγιές χρειάζεται να βρίσκεται σε κίνηση και να ζει μέσα σε ένα περιβάλλον που δεν είναι μολυσμένο. Σε ένα περιβάλλον που του επιτρέπει πραγματικά να αναπνέει. Σε ένα περιβάλλον που το οικοσύστημα της πόλης έχει πνεύμονες. Πνεύμονες πρασίνου που επικοινωνούν μεταξύ τους. Και που του επιτρέπουν να περπατά, να ασκείται και να ποδηλατεί για να προφυλάσσει την σωματική του υγεία- η ψυχική υγεία είναι προέκταση της σωματικής.

Η Εκκλησία χρειάζεται να αποκοπεί από την πολιτική και να βρει το ρόλο της μέσα στην κοινωνία. Πρέπει επίσης να σταματήσει να εκμεταλλεύεται τα χρήματα του φορολογούμενου γιατί αυτό δεν είναι ηθικό. Η Εκκλησία ασχολείται τόσο πολύ με την ύλη, που δεν μοιάζει πια με πνευματικό οργανισμό. Η Εκκλησία έχει περιουσία και μπορεί να την διαχειριστεί για να πληρώνει τους ιερείς. Οι ιερείς έχουν εισόδημα από όλες τις τελετές που πραγματοποιούν και όσοι είναι πιστοί Χριστιανοί φροντίζουν να δίνουν χρήματα στην Εκκλησία. Επομένως, αν ένας πολίτης της Ελλάδας δεν είναι Χριστιανός, δεν είναι και υποχρεωμένος να πληρώνει φόρους για την Εκκλησία για τις υπηρεσίες της. Αν θέλουν οι ιερείς να είναι δημόσιοι υπάλληλοι, ας εκπαιδευτούν πρώτα στην ψυχολογία, αφού θέλουν να ασχοληθούν με την ψυχή των ανθρώπων. Και ας έρθουν μετά να υποστηρίξουν ψυχικά τον συνάνθρωπό τους. Όχι με κηρύγματα, αλλά με συμπαράσταση και κατάθεση ψυχής. 

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ -

ΠΡΟΣ ΜΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΟΤΗΤΑΣ

On account of Anthony Bourdain - Με αφορμή τον Άντονι Μπουρντέν

Έχω αργήσει λίγο να το δω... μόλις παρακολούθησα το "Roadrunner" (2021) - την ταινία που είναι αφιερωμένη στον Anthony Bourdain, τη ζωή και το έργο του. Είναι μια σπουδαία ταινία. Μου άρεσε το πώς κατάφεραν να συλλάβουν εκείνο το άγριο κομμάτι του που γοήτευσε τον κόσμο.

Θα μιλήσω για τα δύσκολα πράγματα τώρα, οπότε, αν η αναφορά στην αυτοκτονία είναι trigger για σας, τότε δεν πρέπει να διαβάσετε αυτή την ανάρτηση. Είναι όμως για καλό. Μπορεί να μάθετε κάτι διαβάζοντας αυτό το post. 

Θα προσπαθήσω να το κρατήσω σύντομο και ουσιαστικό όσο περισσότερο μπορώ. Στον σημερινό κόσμο, σπάνια μιλάμε για τον πόνο. Ο σωματικός πόνος δεν είναι ανεκτός και έχουμε πολλούς τρόπους να τον αντιμετωπίσουμε χημικά. Πολλοί άνθρωποι είναι εξαρτημένοι από τα παυσίπονα με αποτέλεσμα να είναι εθισμένοι. Ο συναισθηματικός πόνος είναι συνήθως κάτι για το οποίο τραγουδάμε, και αν είμαστε τυχεροί, κάτι για το οποίο μπορούμε να μιλήσουμε με τους καλύτερους φίλους μας, για να τον ξεδιπλώσουμε. Πιο συχνά, ντρεπόμαστε γι' αυτόν, και αν είμαστε τυχεροί, μπορούμε να τον ξεπακετάρουμε με τη βοήθεια ενός επαγγελματία ψυχικής υγείας. 

Λέω "αν είμαστε τυχεροί" τόσες φορές, γιατί πολλοί άνθρωποι δυσκολεύονται ιδιαίτερα να εκφράσουν τα συναισθήματά τους για πολλούς λόγους. Συχνά, κρύβουν τον πόνο και την ντροπή τους πίσω από ένα χαρούμενο προσωπείο, ή προσπαθούν να βρουν τρόπους να τον αποφύγουν. Ο Bourdain θάφτηκε μέσα στη δουλειά του και η ένταση με την οποία το έκανε αυτό τον εξάντλησε. Υπάρχουν πολλές άλλες πτυχές της προσωπικότητάς του που δεν μπορώ να αναλύσω εδώ. Θα επιμείνω στο συγκεκριμένο θέμα, επειδή πιστεύω ότι είναι σημαντικό για πολλούς ανθρώπους. 

Οι άνθρωποι που έχουν επιβιώσει από την αυτοκτονία και έχουν νιώσει την έντονη αίσθηση της απώλειας κάποιου που έφυγε από τη ζωή με αυτόν τον τρόπο, συχνά βλέπουν κάποιο είδος μοτίβου, κάτι ανησυχητικό στη συμπεριφορά ενός ατόμου που θα διαπράξει αργότερα αυτή την πράξη. Σε αυτή την ταινία, οι φίλοι του Bourdain μιλούν ανοιχτά για αυτά τα σημάδια. Εκείνη την εποχή, δεν τα ερμήνευσαν με τον τρόπο που θα έπρεπε - εκ των υστέρων βγάζουν νόημα. Φυσικά, δεν το λέω αυτό για να αποδώσω ευθύνες. Αντιθέτως, είμαι εδώ για να πω ότι αν αισθάνεστε ότι ένα άτομο που αγαπάτε βρίσκεται σε βαθύ συναισθηματικό πόνο, παρακαλώ δώστε του μεγάλη προσοχή και βεβαιωθείτε ότι έχει την φροντίδα που χρειάζεται. 

Υπάρχουν καμπανάκια γι' αυτό. Μερικές φορές, η συμπεριφορά του ατόμου φαίνεται εκτός του χαρακτήρα του, αυτοκαταστροφική και ξεσπάει – μπορεί να ξεσπάσει σε σας. Μπορεί ακόμη και να σας πληγώσουν αυτά που θα σας πει. Μπορεί να πει πράγματα που σας προκαλούν πόνο. Όταν συμβαίνει αυτό, η τάση σας θα είναι να προστατεύσετε τον εαυτό σας. Αλλά αν αυτό συμβαίνει να είναι παράξενο και εκτός χαρακτήρα, θα πρέπει να το πάρετε σοβαρά και σίγουρα όχι προσωπικά. Αυτό είναι το παράθυρο της ευκαιρίας που έχετε. Αυτό είναι το διάστημα όπου μπορείτε πραγματικά να δράσετε για να βεβαιωθείτε ότι αυτό το άτομο δεν θα κάνει κακό στον εαυτό του. Αν το αφήσετε να περάσει έτσι, θα μετανιώσετε πολύ που δεν ενεργήσατε εγκαίρως. Ακριβώς όπως έκαναν οι φίλοι του Bourdain - και τόσοι άλλοι σαν κι αυτούς.

Υπάρχει ένα σημείο χωρίς επιστροφή για ένα άτομο που αυτοκτονεί. Το σημείο χωρίς επιστροφή είναι το σημείο όπου ο έντονος συναισθηματικός πόνος είναι τόσο συντριπτικός που δεν μπορούν να μιλήσουν γι' αυτόν. Το αίσθημα ντροπής για τον εαυτό τους είναι τόσο έντονο που τους τραβάει τόσο βαθιά μέσα τον εαυτό τους που δεν μπορούν πλέον να εκφράσουν πώς αισθάνονται. Όταν συμβαίνει αυτό, είναι πολύ αργά για να δράσετε. Οι άνθρωποι που είναι εμμονικοί τείνουν να ακολουθούν αυτόν τον δρόμο. Αποτυγχάνουν να φροντίσουν τον εαυτό τους και όταν αυτό συμβαίνει, ντρέπονται πολύ να προσεγγίσουν κάποιον και να πουν αυτό που νιώθουν. 

Πρέπει να μάθουμε να μιλάμε για τον πόνο. Πρέπει να μάθουμε να μην τον αποφεύγουμε. Πρέπει να μάθουμε τρόπους να τον ξεπερνάμε. Ακόμη και οι άνθρωποι με έντονο χρόνιο σωματικό πόνο βρίσκουν τρόπους να τον αντιμετωπίσουν και οι γιατροί είναι πλέον εξοπλισμένοι με πολλούς τρόπους για να τους βοηθήσουν.

Υπάρχουν ισοδύναμα αυτού με τον συναισθηματικό πόνο, που πρέπει να αναγνωρίσουμε και να αντιμετωπίσουμε. Υπάρχουν τρόποι για να το κάνουμε αυτό και μπορείτε να μάθετε πολλά γι' αυτό αν μιλήσετε με έναν ειδικό ψυχικής υγείας. Θα πρέπει να γνωρίζετε, ότι οι άνθρωποι που φέρονται στους άλλους πολύ άσχημα, συνήθως μισούν τον εαυτό τους. Έτσι, η συμπεριφορά που επιδεικνύουν απέναντί σας, δεν αντανακλά απαραίτητα τον τρόπο που νιώθουν για εσάς. Σίγουρα αντανακλά τον τρόπο που νιώθουν για τον εαυτό τους. Δεν είναι εύκολο να μην παίρνετε αυτά τα πράγματα προσωπικά. Αλλά αν αγαπάτε κάποιον και αυτός συμπεριφέρεται εκτός του χαρακτήρα του, αυτό είναι το προειδοποιητικό σας σημάδι. Μην το αγνοήσετε. Αν δεν δράσετε τη στιγμή που συμβαίνει αυτό, αύριο μπορεί να είναι πολύ αργά. Παρακαλώ να το θυμάστε αυτό. Σας ευχαριστώ!

 [***The English translation of the above text is here below]

I am a bit late to the show – I just watched “Roadrunner” (2021)- the film dedicated to Anthony Bourdain, his life and his legacy. It's a great film. I loved how they managed to capture that wild part of him that fascinated the world.

I will talk about the difficult things now, so, if the mention of suicide triggers you, then you shouldn't read this post. However, if you do, you might learn something very useful.

I will try to keep this short and meaningful as much as I can. In today's world, we rarely talk about pain. Physical pain is not tolerated and we have many ways to deal with it chemically. Many people are addicted to painkillers as a result. Emotional pain is usually something we sing about, and if we are lucky, something we can talk about with our best friends, to unpack it. More often, we are ashamed of it, and if we are lucky, we can unpack it with the help of a mental health professional. 

I say “if we are lucky” so many times, because a lot of people find it especially hard to express their emotions for many reasons. Often, they hide their pain and their shame behind a cheeful facade, or they try to find ways to avoid it. Bourdain burried himself in his work, and the intensity with which he did that exhausted him. There are many other facets to his personality that I cannot analyze here. I will stick to this particular topic because I think it's important for many people. 

People who have survived suicide, and have felt the intense sense of loss of someone who left their life behind this way, often see some kind of pattern, something worrying in the behavior of a person who will later commit this act. In this film, Bourdain's friends talk openly about these signs. At the time, they did not interpret them the way they should – they make sense in retrospect. Of course, I am not saying this to assign any blame. On the contrary, I am here to say that if you sense that a person you love is in deep emotional pain, please pay close attention to them, and make sure they are cared for. 

There are alarming signs for this. Sometimes, the behavior of the person seems erratic, self-destructive, and they lash out. They might even hurt your feelings. They might say things that cause you pain. When this happens, your tendency will be to protect yourself. But if this happens to be weird, and out of character, you should take it seriously and definitely not personally. That's your window of opportunity. That's the space where you can actually act to make sure this person does not harm themselves. If you let this go, you will be very sorry you didn't act in time. Just like Bourdain's friends did – and so many others like them.

There is a point of no return for a person that commits suicide. The point of no return is the point when the intense emotional pain is so overwhelming they cannot talk about it. The sense of shame about themselves is so intense that pulls them so far down themselves they can no longer express how they feel. When that happens, it's too late to act. People that are obsessive tend to go down this way. They fail to take care of themselves and when that happens, they are too ashamed to reach out. 

We must learn to talk about pain. We must learn not to avoid it. We must learn ways to go through it. Even people with intense chronic physical pain find ways to cope and doctors are now equipped with plenty of ways to help them.

There are equivalents to emotional pain, that we must recognize and we must treat. There are ways to do this, and you can learn a lot about it if you talk to a mental health specialist. You should know, that people who treat others really badly, usually hate themselves. So, the behaviour they exhibit against you, doesn't necessarily reflect the way they feel about you. It definitely reflects the way they feel about themselves. It's not easy to not take these things personally. But if you love someone, and they act out of character, that's your warning sign. Do not ignore it. If you don't act when this happens, tomorrow it may be too late. Please remember that. Thank you!

Υγιής Ακτιβισμός - Πως να αποφύγει κανείς την συναισθηματική εξάντληση

 Χθες ανέβασα ένα άρθρο για το πως μπορούμε να κάνουμε ακτιβισμό για το κλίμα χωρίς να φτάσουμε στο συναισθηματικό burnout- δουλεύοντας με τα συναισθήματά μας, μεταξύ άλλων. Σήμερα θα ανεβάσω ένα άρθρο και μερικές σκέψεις για το πως να κάνουμε ακτιβισμό για ΛΟΑΤΚΙΑ θέματα – ώστε να μπορέσουμε να αποφύγουμε την συναισθηματική εξάντληση, και όχι μόνο.

Θα ξεκινήσω λέγοντας πως παρατηρώ με μεγάλη ανησυχία αυτό που συμβαίνει το τελευταίο διάστημα και στον ακτιβισμό και στα social media και σε πολιτικό επίπεδο σε ό,τι αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η μικρή σχετικά πρόοδος που έχει σημειωθεί σε θεσμικό επίπεδο, μοιάζει να βρίσκεται τώρα αντιμέτωπη με ένα τεράστιο κύμα αντιδραστικότητας – το βλέπουμε διαρκώς γύρω μας, με αποκορύφωση διαφόρων ειδών επιθέσεις (λεκτικές, σωματικές, πολιτικές) απέναντι σε ΛΟΑΤΚΙΑ άτομα και ακτιβιστές. Έχουμε ζήσει ακόμα και τον θάνατο ακτιβιστών όπως ο Ζακ – και ζήσαμε πρόσφατα το τραύμα της δολοφονίας της Άννας. Δεν θέλω να θρηνήσουμε άλλα θύματα.

Φαίνεται πως όσο πιο δυνατά φωνάζουμε, τόσο λιγότερο μας ακούν. Και όσο περισσότερο φωνάζουμε, τόσο περισσότερο “ενοχλούμε”. Αναρωτιέμαι, αν υπάρχει ένας άλλος τρόπος να προκαλέσουμε την κοινωνική αλλαγή. Για άλλη μια φορά, θα πάρω έμπνευση από στοχαστικές πρακτικές. Το παρακάτω κείμενο το έγραψε ο Thich Nhat Hanh σχετικά με την  “Ομοφυλοφιλία και τις διακρίσεις”.

Πριν παραθέσω το κείμενο, θα κάνω κάποιες διευκρινίσεις. Το κείμενο μας λέει ότι χρειάζεται βασικά – να καταπολεμίσουμε την άγνοια. Και την δική μας και των άλλων. Όταν μιλάμε με μίσος και θυμό, αυτά θα γυρίσουν αργά ή γρήγορα σαν μπούμερανγκ εναντίον μας. Όταν αναγνωρίζουμε την άγνοια των άλλων, η φυσική και λογική απόκριση θα ήταν να καταπολεμήσουμε την άγνοια αυτή. Είναι όμως έτσι;

Η άγνοια είναι κοινή σε όλους. Κανείς δεν γνωρίζει τα πάντα. Όλοι βλέπουμε τον κόσμο με τον δικό μας τρόπο. Αντί λοιπόν να σταθούμε απέναντι σε αυτό το φαινόμενο με κάποια σχετική σοφία και να πούμε: Ο κόσμος δεν γνωρίζει αυτά τα πράγματα – δεν τα καταλαβαίνει – μπορώ να εξηγήσω σε αυτόν που έχει άγνοια, τι συμβαίνει – θυμώνουμε. Θυμώνουμε γιατί έχουμε πει τα ίδια πράγματα- τα έχουμε πει ξανά και ξανά. Θυμώνουμε γιατί υπάρχουν άπειροι τρόποι για να πληροφορηθεί κάποιος και να μάθει – αυτό που δεν καταλαβαίνουμε είναι, ότι οι εξηγήσεις δεν είναι αρκετό να απευθύνονται στο μυαλό του άλλου. Χρειάζεται να απευθύνονται και στην καρδιά του. Ότι όσο λάθος κι αν είναι η συμπεριφορά του άλλου απέναντί μας, αν δεν εντοπίσουμε ΓΙΑΤΙ συμπεριφέρεται έτσι πραγματικά, δεν θα λύσουμε ποτέ το πρόβλημα της άγνοιας και απλώς θα καταλήξουμε σε μια αδιέξοδη σύγκρουση. 

Την ίδια ώρα, αρνούμαστε την δική μας άγνοια για όσα δεν γνωρίζουμε σχετικά με το ποιός είναι ο άλλος. Αυτό συμβαίνει τόσο κατά κόρον στα social media, με επιθέσεις από άγνωστους προς άγνωστους, το οποίο έχει καταντήσει αστείο. Πως μπορείς να συνομιλήσεις με κάποιον αν δεν γνωρίζεις τίποτα γι' αυτόν;

Συχνά μας αρκεί να διαβάσουμε πέντε γραμμές για να “φορτώσουμε”. Απαντάμε με λόγια σε λόγια. Ξεχνάμε ότι πίσω από αυτό που έγραψε κάποιος, υπάρχει ένας άνθρωπος. Ένας άνθρωπος ο οποίος πιθανότατα έχει το δικό του θυμό (που θεωρεί και αυτός δικαιολογημένο για οποιοδήποτε λόγο). Άπειρες φορές έχω διαβάσει πράγματα – και έχω εμπλακεί σε συζητήσεις – για να καταλάβω στο τέλος, ότι ο άνθρωπος ο οποίος γράφει πράγματα επικίνδυνα και εξοργιστικά, είναι ένας άνθρωπος με βαθιά προβλήματα και τραύματα. Γιατί με ενδιαφέρει τελικά, όχι μόνο τι λέει κάποιος, αλλά ποιός είναι. 

Διαπιστώνω φοβερά και τρομαχτικά περιστατικά να συμβαίνουν – διαπιστώνω ότι ακόμα και ΛΟΑΤΚΙΑ άτομα αρχίζουν να στρέφονται εναντίον του ακτιβισμού όπως αυτός διεξάγεται. Και ενώ τρομάζω, παράλληλα προσπαθώ να καταλάβω. Γιατί συμβαίνει αυτό; Γιατί άνθρωποι που είναι σύμμαχοι, δεν είναι πλέον σύμμαχοι;

Και αυτό που διαπιστώνω είναι ότι τους έχει συμβεί κάτι πολύ άσχημο. Έχουν βρεθεί αντιμέτωποι με συμπεριφορές ακτιβιστών απαράδεκτες και κακοποιητικές. Δεν είναι άγιοι οι ακτιβιστές, ούτε έχουν πάντα δίκιο με τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρονται – βλέπουμε ομοφοβία ακόμα και μέσα στην ίδια την ΛΟΑΤΚΙΑ κοινότητα. Βλέπουμε τρανσφοβία. Βλέπουμε πράγματα που μας ανατριχιάζουν. Και βλέπουμε κακοποιήσεις, είτε αυτές είναι λεκτικές, είτε είναι ακόμα και ανάρμοστες συμπεριφορές που προκαλούν τραύματα σε επίπεδο ακόμα πιο προσωπικό. Πρόσφατα διαπίστωσα ότι τέτοιες συμπεριφορές μπορεί να αφορούν ακόμα και τον τρόπο που ορισμένοι ακτιβιστές φλερτάρουν, ή προσεγγίζουν άλλα άτομα (ακόμα και μέσα στην ΛΟΑΤΚΙΑ κοινότητα) ή συνάπτουν σχέσεις με πολύ κακοποιητικό τρόπο. 

Αυτές οι συμπεριφορές μας κάνουν ακόμα χειρότερο κακό από την ίδια την “αντίπαλη” πολιτική πλευρά, που με συντηρητισμό αντιδρά μπροστά στην δική μας προοδευτικότητα. 

Τις συμπεριφορές αυτές πρέπει να τις αναγνωρίζουμε, και να μην κλείνουμε τα μάτια απέναντι σε αυτό που κάνουν – κάνουν κακό πρώτα σε εμάς τους ίδιους, αλλά γενικότερα δημιουργούν μια πολύ κακή εντύπωση για το τι σημαίνει ακτιβισμός για τα ανθρώπινα δικαιώματα. 

Στο κείμενο που παραθέτω, ο συγγραφέας μας ζητά να αναρωτηθούμε με ποιόν τρόπο μπορούμε να καταφέρουμε να έχουμε μια διαφορετική αντίληψη για την κοινωνική αλλαγή – έναν πιο υγιή τρόπο συμπεριφοράς. Που προβάλει την συγκροτημένη σκέψη μπροστά στο θυμό, την οριοθέτηση μπροστά στην προσβολή, την ψυχραιμία μπροστά στην διάκριση, την δική μας προστασία και ασφάλεια μπροστά στην επίθεση. Και για να καταφέρουμε να έχουμε αυτή την ψύχραιμη στάση, χρειάζεται να δουλέψουμε με τον εαυτό μας και με τα συναισθήματά μας. 

Συχνά προσπαθούμε να δουλέψουμε με τον εαυτό μας και τα συναισθήματά μας μέσα από την ψυχοθεραπεία, και μετά από χρόνια δουλειάς, δεν έχουμε ακόμα καταφέρει να ξεπεράσουμε το θυμό μας για τους ανθρώπους που μας έχουν τραυματίσει. Βραχυκυκλώνουμε – ο θυμός γίνεται ένας τρόπος ζωής πλέον, απομακρυνόμαστε από το πρόβλημα για να προστατευτούμε, λέμε “μακριά οι τοξικοί” αλλά μέσα μας δεν βρίσκουμε την ηρεμία. Ο θυμός εξακολουθεί να μας ταλαιπωρεί και να δηλητηριάζει την καθημερινότητά μας, να μας εξαντλεί. Αν έχουμε εγκλωβιστεί εκεί, τότε ίσως έχουμε ξεχάσει, ότι κάποιες φορές πρέπει να κάνουμε την υπέρβαση. Να δώσουμε στον εαυτό μας αυτό που μας έχουν στερήσει- την αγάπη και τη συμπόνοια. Και αντί να απαιτούμε από τους άλλους αυτό που δεν μας δίνουν, να κάνουμε το τρομερό και φοβερό βήμα να το δώσουμε εμείς- όταν θα είμαστε έτοιμοι. Μόνο έτσι κλείνει ο κύκλος του τραύματος. 

Αυτό που ζούμε ως ΛΟΑΤΚΙΑ κοινότητα, είναι ένα συλλογικό τραύμα. Αυτό το τραύμα, αντί να κλείνει, το ξύνουμε όλο και πιο βαθιά. Βάζουμε τους εαυτούς μας σε κίνδυνο – εκτιθέμεθα σε πολλαπλούς κινδύνους. Γινόμαστε ο εύκολος στόχος. Θεωρούμε ότι πρέπει να πέσουμε σαν στρατιώτες σε κάποια μάχη. Έτσι, το μόνο που καταφέρνουμε, τελικά, είναι, να έχουμε περισσότερα θύματα να κλάψουμε. 

Πως μπορούμε να αντιμετωπίσουμε το συλλογικό τραύμα; Ξεκινάμε πρώτα από τον εαυτό μας. Μετά, φροντίζουμε τους γύρω μας – την ίδια τη συλλογικότητά μας. Αν έχουμε μια υγιή συλλογικότητα, αυτόματα έχουμε και μια κοινωνία με έναν υγιή θύλακα. Ο θύλακας αυτός, με το παράδειγμά του, γίνεται φως μπροστά στο σκοτάδι. Το σκοτάδι δεν το πολεμάς με τη φωτιά. Το σκοτάδι υπάρχει. Αν εσύ είσαι το φως, το σκοτάδι υποχωρεί, όπου και να σταθείς – όπου και να βρεθείς – όπου κι αν πας. 

Σε αυτό το απόσπασμα από το Answers from the Heart (Απαντήσεις από την καρδιά), ο βουδιστής δάσκαλος Τικ Νιατ Χαν (Thich Nhat Hanh) αναφέρεται στο πώς βλέπει αυτός την συμπεριληπτικότητα, την ομοφυλοφιλία, και πώς μπορούμε να απελευθερωθούμε από τα δεινά που προκαλούνται από τις διακρίσεις, ενεργοποιώντας την κατανόησή μας για την δική μας βάση της ύπαρξης- και για να το πω εγώ πολύ απλά- πως να κάνουμε ακτιβισμό χωρίς να ξεχνάμε την ανθρωπιά μας.

Ερώτηση στον Τ.Ν.Χαν: Ποια είναι η βουδιστική άποψη για την ομοφυλοφιλία;

“Απάντηση του Τ.Ν.Χαν: Το πνεύμα του Βουδισμού είναι η συμπεριληπτικότητα. Κοιτάζοντας βαθιά στη φύση ενός σύννεφου, βλέπουμε το σύμπαν. Ένα λουλούδι είναι ένα λουλούδι, αλλά αν κοιτάξουμε βαθιά μέσα του, βλέπουμε το σύμπαν. Όλα έχουν μια θέση. Η βάση - η βάση των πάντων - είναι η ίδια. Όταν κοιτάς τον ωκεανό, βλέπεις διαφορετικά είδη κυμάτων, πολλά μεγέθη και σχήματα, αλλά όλα τα κύματα έχουν ως βάση και ουσία το νερό. Αν έχετε γεννηθεί ομοφυλόφιλος ή λεσβία, η βάση της ύπαρξης σας είναι ίδια με τη δική μου. Είμαστε διαφορετικοί, αλλά μοιραζόμαστε την ίδια βάση ύπαρξης... 

[σ.σ. Η βάση της ύπαρξης, στον βουδισμό έχει να κάνει με την συνείδηση. Μοιραζόμαστε την ίδια φύση και την ίδια συνείδηση με όλους. Μας ενώνει η κοινή μας ανθρώπινη εμπειρία. Στον βουδισμό δεν υπάρχει Θεός-δημιουργός αλλά εδώ ο συγγραφέας θα τον χρησιμοποιήσει τον όρο απλώς για να το κατανοήσουν και άτομα που πιστεύουν σε αυτόν- αναφέρει λοιπόν και τον προτεστάντη θεολόγο Paul Tillich που είπε ότι ο Θεός είναι η βάση της ύπαρξης]. 

Χρειάζεται να είσαι ο εαυτός σου. Εάν ο “Θεός” [σ.σ. τα εισαγωγικά δικά μου] με δημιούργησε ως τριαντάφυλλο, τότε θα πρέπει να αποδεχτώ τον εαυτό μου ως τριαντάφυλλο. Αν είσαι λεσβία, τότε είσαι ελεύθερη να γίνεις λεσβία. Κοιτάζοντας βαθιά στη φύση σας, θα δείτε τον εαυτό σας όπως πραγματικά είστε. Θα μπορέσετε να αγγίξετε τη βάση της ύπαρξής σας και να βρείτε γαλήνη.

Εάν είστε θύμα διακρίσεων, τότε ο δρόμος σας προς τη χειραφέτηση δεν είναι απλώς να φωνάζετε ενάντια στην αδικία. Η αδικία δεν μπορεί να διορθωθεί μόνο με την αναγνώρισή της, αλλά με την ικανότητά σου να αγγίζεις τη βάση της ύπαρξής σου. Οι διακρίσεις, η μισαλλοδοξία και η καταπίεση πηγάζουν από την έλλειψη γνώσης και την έλλειψη κατανόησης. Εάν είστε ικανοί να αγγίξετε τη βάση της ύπαρξής σας, μπορείτε να απελευθερωθείτε από τα βάσανα που έχουν δημιουργηθεί μέσα σας μέσω των διακρίσεων και της καταπίεσης.

Κάποιος που κάνει διακρίσεις εναντίον σας, λόγω της φυλής σας ή του χρώματος του δέρματός σας ή του σεξουαλικού σας προσανατολισμού, είναι αδαής. Δεν γνωρίζει τη δική του βάση ύπαρξης. Δεν συνειδητοποιεί ότι όλοι μοιραζόμαστε την ίδια βάση ύπαρξης- γι' αυτό μπορεί να κάνει διακρίσεις εναντίον σας.

Κάποιος που κάνει διακρίσεις σε βάρος των άλλων και τους κάνει να υποφέρουν είναι κάποιος που δεν είναι ευτυχισμένος μέσα του. Μόλις αγγίξετε το βάθος και τη φύση της βάσης της ύπαρξής σας, θα εφοδιαστείτε με το είδος της κατανόησης που μπορεί να προκαλέσει συμπόνια και ανεκτικότητα και θα είστε σε θέση να συγχωρήσετε ακόμη και εκείνους που κάνουν διακρίσεις εναντίον σας. Μην πιστεύετε ότι η ανακούφιση ή η δικαιοσύνη θα έρθει μόνο μέσω της κοινωνίας. Η αληθινή χειραφέτηση έγκειται στην ικανότητά σας να κοιτάτε βαθιά.

Όταν υποφέρετε λόγω διακρίσεων, υπάρχει πάντα μια παρόρμηση να μιλήσετε. Αλλά ακόμα κι αν αφιερώσετε χίλια χρόνια μιλώντας, τα βάσανά σας δεν θα ανακουφιστούν. Μόνο μέσω της βαθιάς κατανόησης και της απελευθέρωσης από την άγνοια μπορείτε να ελευθερωθείτε από τα βάσανά σας.

Όταν διασχίζεις και φτάνεις στην αλήθεια, η συμπόνια αναβλύζει σαν ρυάκι. Με αυτή τη συμπόνια, μπορείτε να αγκαλιάσετε ακόμα και τους ανθρώπους που σας έχουν καταδιώξει. Όταν παρακινείστε από την επιθυμία να βοηθήσετε εκείνους που είναι θύματα άγνοιας, μόνο τότε θα απαλλαγείτε από τα βάσανα και τα αισθήματα παραβίασης. Μην περιμένετε να αλλάξουν τα πράγματα γύρω σας. Πρέπει να εξασκηθείτε στην απελευθέρωση του εαυτού σας. Τότε θα εφοδιαστείτε με τη δύναμη της συμπόνιας και της κατανόησης, το μόνο είδος δύναμης που μπορεί να σας βοηθήσει να μεταμορφώσετε ένα περιβάλλον γεμάτο αδικίες και διακρίσεις. Πρέπει να γίνετε ένα τέτοιο άτομο—κάποιο που μπορεί να ενσαρκώσει την ανεκτικότητα, την κατανόηση και τη συμπόνια. Μεταμορφώνετε τον εαυτό σας σε όργανο κοινωνικής αλλαγής και αλλαγής στη συλλογική συνείδηση της ανθρωπότητας”.

Λίγα λόγια για τη Σινίντ και την ψυχική υγεία / A few words about Sinéad and mental health

Η Sinéad ήταν υπερβατική. Υπερέβαινε τα μουσικά είδη - κανένα άλμπουμ της δεν ακουγόταν σαν οποιοδήποτε άλλο. Αψηφούσε συνεχώς την κατηγοριοποίηση. Από ιρλανδικές παραδοσιακές μελωδίες, μέχρι ρέγκε, τζαζ, ποπ και ροκ, χρησιμοποιούσε τα πάντα και οτιδήποτε για να δημιουργήσει κάτι νέο και μοναδικό που αντικατόπτριζε αυτό που ήταν. Ήταν μια καλλιτέχνιδα που φαινόταν ικανή να διαμορφώσει οτιδήποτε σε κάτι που το νιώθαμε εντελώς δικό της. Η φωνή της ήταν η υπογραφή της. Και ακούγοντας αυτή τη φωνή, ένιωθες ότι υπερέβαινε την ίδια την πραγματικότητα. Δεν μπορείς να ξεχάσεις αυτή τη φωνή μόλις την ακούσεις. Αυτή η φωνή επηρέασε αναρίθμητες καλλιτέχνιδες - γι' αυτό αν κοιτάξετε λίγο γύρω σας αυτές τις μέρες στο διαδίκτυο, θα δείτε εκτελέσεις των τραγουδιών της ως φόρο τιμής σε αυτήν από την Tori Amos, την Alanis Morissette, την Pink, για να αναφέρουμε μόνο μερικές. 

Η Sinéad υπερέβη επίσης την έννοια του τι πρέπει να είναι ένας καλλιτέχνης. Ήταν ατρόμητη και προκλητική, και ήταν πολιτικοποιημένη μέχρι το κόκαλο. Μιλούσε κατά της καταπίεσης, εντός και εκτός σκηνής, με συνέπεια και ένταση. Το ίδιο θα μπορούσατε να πείτε για πολύ λίγους άλλους καλλιτέχνες. 

Η Sinéad υπερέβη τον εαυτό της - ξανά και ξανά. Επανεφεύρισκε τον εαυτό της συνεχώς. Ήταν μια αναζητήτρια (σημ. seeker). Δεν ξέρω αν ο κόσμος γνώρισε ποτέ άλλον καλλιτέχνη που ασχολήθηκε τόσο πολύ με την πνευματικότητα και όλες τις πτυχές της, όσο εκείνη. Μίλησε ενάντια στα τραγικά λάθη της οργανωμένης θρησκείας, αλλά είχε μια βαθιά πίστη που συνεχώς εξελισσόταν. Άλλαξε ονόματα και θρησκευτικές ταυτότητες περισσότερες από μία φορές. Για πολλούς ανθρώπους, αυτό προκαλούσε τρομερή σύγχυση. Για εκείνη, δεν ήταν. Μια μετάφραση του μουσουλμανικού ονόματος που επέλεξε, Shuhada Sadaqat, είναι "μάρτυρας της αλήθειας". Η Sinéad ήταν μάρτυρας της αλήθειας και έλεγε την αλήθεια, όπως την έβλεπε.

Ήταν προφανές σε όποιον γνωρίζει μερικά πράγματα για το τραύμα, ότι έπρεπε να επανεφεύρει συνεχώς τον εαυτό της για να επιβιώσει. Η ψυχική υγεία δεν είναι θέμα για γέλια - ωστόσο, χρησιμοποιήθηκε εναντίον της ως ατάκα (σημ. punchline). Επανειλημμένα. Άγρια ανεξάρτητη, μου φαινόταν ότι σπάνια θα λάμβανε το είδος της φροντίδας, που θα τη βοηθούσε να ζήσει τη ζωή της, όταν τη χρειαζόταν περισσότερο.

Δεν μπορώ να μην αισθανθώ ότι ο κόσμος την εγκατέλειψε, κάποια στιγμή. Είχε μια πιστή βάση θαυμαστών που δεν την ξέχασε ποτέ όλα αυτά τα χρόνια. Αλλά σε ορισμένα σημεία της ζωής της, φαινόταν βαθιά μόνη και ήταν ολοφάνερο ότι αναζητούσε τη μοναξιά. Παράλληλα, έβγαινε απότομα από τη σιωπή της για να ζητήσει βοήθεια μέσω των λογαριασμών της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που εμφανίζονταν και εξαφανίζονταν με τρόπο που ήταν αδύνατο να παρακολουθήσει κανείς. Τελικά, εγκατέλειψα την προσπάθεια να ακολουθήσω αυτό το νήμα.

Πριν από μερικούς μήνες διάβασα το "Rememberings", τη βιογραφία της. Ακόμα και η μνήμη της την παράτησε - η ίδια το παραδεχόταν, στο τέλος του βιβλίου. Η αυτοβιογραφία επικεντρώθηκε στα πρώτα της χρόνια, στην παιδική της ηλικία, στις πρώτες τις επιτυχίες στη μουσική. Επικεντρωνόταν σε τραυματικά γεγονότα που τη διαμόρφωσαν. Οι πιο ζωντανές αναμνήσεις της ήταν διαποτισμένες από πόνο και ταυτόχρονα, τις αφηγείται με μια απροσδόκητη αίσθηση του χιούμορ - απαράλλαχτα, η πνευματικότητά της διαρρέει μέσα από τη γραφή της.  

Η Shirley Manson έγραψε πριν από πέντε χρόνια για τη Sinéad (σε ένα άρθρο για τα αγαπημένα της άλμπουμ όλων των εποχών - η λίστα περιλάμβανε το The Lion and The Cobra):

"Είναι μια από τις αγαπημένες μου καλλιτέχνιδες όλων των εποχών, τα αγαπημένα μου πνεύματα όλων των εποχών και μια από τις αγαπημένες μου φωνές όλων των εποχών. Νομίζω ότι είναι απίστευτα εύθραυστη και συνεχίζω να ανησυχώ γι' αυτήν γιατί δεν νομίζω ότι την φροντίζουν πολύ καλά ως καλλιτέχνη. Υπάρχουν ορισμένοι καλλιτέχνες που χρειάζονται τη βοήθεια όλων μας για να συνεχίσουν να είναι δημιουργικοί και αυτή είναι ένας από αυτούς. Εγώ είμαι “τανκ” (άρμα μάχης) - μπορώ να φροντίσω τον εαυτό μου και δεν χρειάζομαι τη βοήθεια κανενός, αλλά η Sinéad O'Connor είναι ένα κόσμημα και έχει μια φωνή που δεν μοιάζει με καμία άλλη - μια από τις σπουδαιότερες φωνές αυτού του αιώνα. Ανησυχώ ότι θα τη χάσουμε. Έχει προβλήματα ψυχικής υγείας και έχει μιλήσει πολύ ανοιχτά γι' αυτά και είναι πραγματικά γενναία και θαρραλέα που το κάνει. Είναι ένα σπουδαίο επαναστατικό πνεύμα που τιμωρήθηκε επειδή ήταν επαναστάτρια με τρόπους που δύσκολα μπορούμε να φανταστούμε ή να συλλάβουμε. Δεν τρέφω παρά μεγάλο θαυμασμό γι' αυτήν".

Αυτό απηχεί τα συναισθήματά μου. Ότι με κάποιο τρόπο, όλοι μας αποτύχαμε να βοηθήσουμε τη Sinéad. Δεν ξέρω, αν απέτυχε να βρει τον τρόπο να ζητήσει υποστήριξη. Μερικές φορές, μέσα από ασυνάρτητες αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, φαινόταν έτσι. Δεν τη γνώρισα ποτέ από κοντά και δεν μπορώ να ξέρω ή να καταλάβω πλήρως πώς της φέρθηκαν στην πραγματικότητα οι άνθρωποι που την γνώριζαν πραγματικά.  Ποιο μέρος αυτής της έλλειψης φροντίδας ήταν δικό της λάθος ή λάθος των άλλων.

Αυτό που σίγουρα γνωρίζω είναι ότι απέχουμε πολύ από το να αντιμετωπίζουμε τα προβλήματα ψυχικής υγείας όπως θα έπρεπε να αντιμετωπίζονται. Με συμπόνια. 

Καθώς γιορτάζεται η καλλιτεχνική δημιουργία της Sinéad, για άλλη μια φορά καλούμαστε από την κληρονομιά της να αναθεωρήσουμε. Μας προκάλεσε, όσο ήταν ακόμα στη ζωή, και τώρα προκαλούμαστε από τον θάνατό της. Τι γνωρίζουμε πραγματικά για την ψυχική υγεία; Ήταν αναπόφευκτη η απώλειά της; Είναι αναπόφευκτη η απώλεια οποιουδήποτε πάσχει από προβλήματα ψυχικής υγείας; Ή είναι κάτι που μπορούμε όλοι να αντιμετωπίσουμε και να μάθουμε από αυτό; 

Μιλώντας για την ψυχική υγεία και τη συμπόνια, η Sinéad γνώριζε αρκετά πράγματα για τον Βουδισμό, ο οποίος έχει στον πυρήνα του την άσκηση της συμπόνιας. Σε μία από τις τελευταίες αναρτήσεις της Sinéad, στο Twitter, εκστασιάστηκε για το άλμπουμ του Λάμα Τάσι, Tibetan Master Chants. Σε αυτό το άλμπουμ του 2004 η φωνή του Λάμα Τάσι δονείται σε μια πολυφωνική ψαλμωδία. Όποιος ακούει αυτόν τον δίσκο δεν μπορεί να πιστέψει ότι αυτή η φωνή είναι η φωνή ενός ανθρώπου. Δημοσίευσε επίσης ένα Θιβετιανό Μάντρα Συμπόνιας -μια επίκληση του Τσενρέζι- και το αφιέρωσε σε όλες τις μητέρες παιδιών που αυτοκτόνησαν. Είπε ότι ζούσε σε "bardo" από τον θάνατο του γιου της - “μπάρντο” είναι η κατάσταση του θανάτου στον Βουδισμό.

Πριν από πολλά χρόνια, ένας βουδιστής γιατρός, ο Edward M. Podvoll, διηύθυνε το Windhorse Project, μια μοναδική προσέγγιση για τη θεραπεία των ψυχικών ασθενειών μέσω της κοινωνικής εργασίας που βασιζόταν στη βουδιστική αίσθηση της αγάπης και της συμπόνιας. Παραμένει αρκετά άγνωστο σε όποιον δεν είναι βουδιστής. Δεν ξέρω αν η Sinéad γνώριζε κάτι για αυτό το έργο.

Η ίδρυση του "Windhorse Project" στο Μπόλντερ του Κολοράντο το 1981 ήταν ένα σημαντικό γεγονός στον τομέα της κλινικής εργασίας με άτομα που πάσχουν από σοβαρές ψυχικές διαταραχές. Ο Edward Podvoll, MD, ίδρυσε και διηύθυνε την πρώτη θεραπευτική κοινότητα Windhorse (1981-1987) στο αποκορύφωμα της καριέρας του. Ήταν ένας πρωτοπόρος που συνδύασε την κλασική ψυχαναλυτική του εκπαίδευση με την εντατική στοχαστική εμπειρία κατά τη διάρκεια των τελευταίων τριάντα ετών της ζωής του. Ο Δρ Πόντβολ ενέπνευσε γενιές θεραπευτών μέσα από τέσσερις φάσεις της ζωής του: ως προϊστάμενος ψυχίατρος του προσωπικού στο Chestnut Lodge και στο Austen Riggs Center (1966-1977), τη διδασκαλία του στο Πανεπιστήμιο Naropa (1978-1990), το έργο του με το Windhorse (1981-2003) που κορυφώθηκε με την έκδοση του βιβλίου του Recovering Sanity (Εκδόσεις Shambhala, 2003), και τη δωδεκαετή απομόνωσή του για διαλογισμό σε βουδιστικό μοναστήρι (1990-2002). Κατά τη διάρκεια του 2003, του τελευταίου έτους της ζωής του, επέστρεψε να ζήσει στο Boulder του Colorado, όπου συνέχισε να διδάσκει με την ένταση και την οικειότητα ενός ανθρώπου που αντιμετωπίζει το θάνατο. 

Το έργο Windhorse είναι ακόμα ζωντανό - ως legacy project (έργο διαχείρισης της κληρονομιάς που άφησε ο μελετητής). Προτρέπω οποιονδήποτε, ο οποίος υποφέρει από προβλήματα ψυχικής υγείας, να αναζητήσει βοήθεια. Προτρέπω οποιονδήποτε, που ενδιαφέρεται για τις διαταραχές ψυχικής υγείας, να αναζητήσει και να μάθει περισσότερα για το πρόγραμμα Windhorse. Και προτρέπω οποιονδήποτε είναι επαγγελματίας ψυχικής υγείας, να αναζητήσει το έργο που μας κληρονόμησε ο Edward Podvoll και να μάθει από όλα όσα άφησε πίσω του. Η σταθερή μου πεποίθηση είναι ότι μέχρι να μπορέσουμε να συνδυάσουμε την επιστημονική γνώση και την κοινωνική εργασία με μια βαθιά κατανόηση της πνευματικότητας, και τι πραγματικά σημαίνει αυτό, δεν θα μπορέσουμε ποτέ να θεραπευτούμε πλήρως - ως άνθρωποι και ως κοινωνίες.

Οι άνθρωποι δεν είναι απλώς μια σύνθεση βιολογικών επιταγών. Δεν είμαστε απλώς κοινωνικά όντα. Είμαστε βαθιά συνδεδεμένοι με αόρατα νήματα - όχι με μεταφυσικό τρόπο, αλλά με όλους εκείνους τους άυλους τρόπους που επιλέγουμε να αγνοούμε. Κάθε ίνα της ύπαρξής μας εξαρτάται από το πόσο υγιή είναι τα σώματά μας και το περιβάλλον μας και πόσο υγιής είναι πραγματικά η κοινωνία στην οποία ζούμε. Ο κόσμος, στον οποίο ζούμε σήμερα, υποφέρει. Θα ήταν αδύνατο να μην υποφέρουμε μέσα σε αυτόν. Ο Βουδισμός, μέσω της νοητικής άσκησης, μέσω του στοχασμού και του διαλογισμού, προσφέρει μια μέθοδο για να βρούμε την ειρήνη και μπορεί να προσφέρει ανακούφιση από τον πόνο. Η αγάπη και η συμπόνια για οτιδήποτε και οποιονδήποτε γύρω μας, είναι ο μόνος τρόπος για να ζήσουμε πραγματικά. Σας προτρέπω να αναζητήσετε τη γνώση και τη μέθοδο. Έχετε το διαδίκτυο - οπότε, έχετε όλα τα εργαλεία για να το κάνετε. Αναζητήστε και θα βρείτε. Θυμηθείτε να φροντίζετε ο ένας τον άλλον. Ποιος δεν το χρειάζεται; 

Δεν χρειάζεται να χάσουμε κι άλλους ανθρώπους σαν τη Sinéad. Χρειαζόμαστε να τους φροντίζουμε και να τους αγαπάμε όσο είναι ακόμα ζωντανοί.

The English translation of the above text follows.

A few words about Sinéad and mental health

Sinéad was transcendent. She transcended music genres – no album of hers sounded like any other. She constantly defied categorization. From Irish traditional tunes, to reggae, to jazz, to pop, to rock, she would use everything and anything to create something new and unique that mirrored who she was. She was an artist that seemed capable of molding anything into something that felt entirely her own. Her voice was her signature. And listening to that voice, you felt she transcended reality itself. You cannot forget that voice once you hear it. That voice influenced innumerable female artists – that's why if you look around a little bit these days on the web, you will see renditions of her songs as tributes to her from Tori Amos, to Alanis Morissette, to Pink, just to name a few. 

Sinéad also transcended the notion of what an artist should be. She was fearless and defiant, and she was political to her core. She spoke against oppression, on and off stage, consistently and intensely. You could say the same for very few other artists. 

Sinéad transcended herself - again and again. She was constantly reinventing herself. She was a seeker. I don't know if the world has ever known another artist who was so preoccupied with spirituality and all of its facets, as much as she was. She spoke against the travesty of organized religion but held a deep faith that constantly evolved. She changed names and religious identities more than once. To many people, that was terribly confusing. To her, it was not. One translation of the muslim name she chose, Shuhada Sadaqat is “witness to the truth.” Sinéad witnessed and told the truth, as she saw it.

It was obvious to anyone who knows a couple of things about trauma, that she needed to constantly reinvent herself to survive. Mental health is no laughing matter- yet, it was used against her as a punchline. Repeatedly. Fiercely independent, it seemed to me she would rarely receive the kind of care that would help her go through life when she needed it the most.

I can't help but feel that the world has abandoned her, at some point. She had a faithful fan base that has never forgotten her throughout the years. But at certain points in her life, she seemed deeply alone and it was quite obvious that she sought solitude. At the same time, she would abruptly break out of her silence to seek help through her social media accounts that would appear and disappear in a manner that was impossible to follow. Eventually, I gave up trying to follow that thread.

A few months ago I read “Rememberings,” her biography. Even her memory failed her – she would admit it did, by the end of the book. The autobiography was focused on her early years, her childhood, her early success in music. It was focused on traumatic events that shaped her. Her most vivid memories were seeped in suffering, and at the same time, recounted with an unexpected sense of humor – unfailingly, her spirituality seeped through her writing.  

Shirley Manson wrote five hears ago about Sinéad (in an article about her favorite albums of all time – the list included The Lion and The Cobra):

“She's one of my all-time favourite artists, all-time favourite spirits and one of my all-time favourite voices. I think she's incredibly fragile and I continue to worry for her because I don't think she's being very well taken care of as an artist. There's certain artists need everybody's help to continue to be creative and she's one of them. I'm a tank – I can take care of myself and I don't need anybody's help, but Sinéad O'Connor is a jewel and has a voice like no other – one of the great voices of this century. I worry that we're going to lose her. She has mental health problems and has spoken very openly about them and is really brave and courageous for doing so. She's a great rebellious spirit who was punished for being a rebel in ways that we can barely imagine or conceive of. I have nothing but great admiration for her.”

This echoes my sentiments. That somehow, we all failed to help out Sinéad. I don't know, if she failed to find the way to ask for support. Sometimes, through incoherent social media posts, it seemed that way. I never met her in person, and I cannot know or completely understand how the people that actually knew her, actually treated her.  Which part of that lack of care was her own fault, or the fault of others.

What I definitely know is, we are a long way from treating mental health problems the way they should be treated. With compassion. 

As Sinéad's artistry is celebrated, once again we are challenged by her legacy to reconsider. We were challenged by her, while she was still in life, and now we are challenged by her death. What do we really know about mental health? Was her loss inevitable? Is the loss of anyone who suffers from mental health problems, inevitable? Or is it something we can all deal with and learn from? 

Speaking about mental health and compassion, Sinéad knew quite a few things about Buddhism, that holds the practice of compassion in its core. In one of Sinéad's last posts, on Twitter, she raved about Lama Tashi's album, Tibetan Master Chants. In that 2004 album Lama Tashi's voice vibrates in a multi-phonic chant. Anyone who listens to this record cannot believe that this voice is the voice of one man. She also posted a Tibetan Compassion Mantra-an invocation of Chenrezig- and dedicated it to all mothers of children who committed suicide. She said she lived in “bardo” since her son's death – bardo is the state of death in Buddhism.

Many years ago, a Buddhist doctor, Edward M. Podvoll, run Windhorse Project, a unique approach to treating mental health illness through social work that was based on the buddhist sense of love and compassion. It remains quite unknown to anyone that is not a Buddhist. I don't know if Sinéad knew anything about this project.

The founding of the “Windhorse Project” in Boulder, Colorado, in 1981 was a seminal event in the field of clinical work with persons suffering from serious mental disorders. Edward Podvoll, MD, founded and run the first Windhorse therapeutic community (1981–1987) at the culmination of his career. He was a pioneer who joined his classical psychoanalytic training with intensive contemplative experience during the last thirty years of his life. Dr. Podvoll inspired generations of therapists through four life phases: as the senior staff psychiatrist at Chestnut Lodge and Austen Riggs Center (1966–1977), his teaching at Naropa University (1978–1990), his work with Windhorse (1981–2003) that culminated in the publication of his book Recovering Sanity (Shambhala Publications, 2003), and his twelve-year meditation retreat in a Buddhist monastery (1990–2002). During 2003, the last year of his life, he returned to live in Boulder, CO, where he continued to teach with the poignant intimacy of a man facing death. 

The Windhorse project is still alive – as a Legacy Project. I urge anyone, who suffers from mental health problems, to seek help. I urge anyone, who cares about mental health disorders, to seek and learn more about the Windhorse project. And I urge anyone who is a mental health practitioner, to seek Edward Podvoll's legacy project and learn from everything that he has left behind. My firm belief is that until we can combine scientific knowledge and social work with a deep understanding of spirituality, and what it actually means to do so, we will never be able to completely heal - as people and as societies. 

People are not just a compilation of biological imperatives. We are not just social beings. We are profoundly connected through invisible threads - not in a metaphysical way, but in all those intangible ways we choose to ignore. Every fiber of our being depends on how healthy our bodies and our environment are, and how healthy the society that we live in, really is. The world, that we live in today, suffers. It would be impossible not to suffer in it. Buddhism, through mental practice, through contemplation and meditation, offers a method to find peace and can offer relief from suffering. Love and compassion for anything and anyone around us, is the only way to truly live. I urge you to seek the knowledge and the method. You have the internet – so, you have all the tools to do so. Seek and you shall find. Remember to take care of each other. Who doesn't need to? 

We don't need to lose more people like Sinéad. We need to cherish them while they are still alive.

#sineadoconnor #shuhadasadaqat #buddhism #mentalhealth

5 ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ - ΧΩΡΙΣ ...ΦΟΒΟ ΚΑΙ ΠΑΘΟΣ

Οι τυφώνες και οι πυρκαγιές ήρθαν και έφυγαν, αφήνοντας πίσω τους εκατοντάδες νεκρούς. Μένουμε αντιμέτωποι με μια τρομερή πραγματικότητα: ζούμε σε έναν πλανήτη που θερμαίνεται. Σπίτια γκρεμίζονται. Ζωές χάθηκαν. Οικοσυστήματα ισοπεδώνονται. Έτσι φτάνει η κλιματική αλλαγή στο κατώφλι μας.

Μαζί με την καταστροφή έρχεται και μια ευρύτερη αποδοχή της επιστημονικής πραγματικότητας - και ένα αυξανόμενο κίνητρο για να συμβάλουμε στην εξεύρεση λύσεων. Αλλά η καταστροφή φέρνει επίσης απελπισία, φόβο για το μέλλον, θλίψη και πανικό. Καθώς παλεύουμε με τη νέα μας πραγματικότητα, η στοχαστική πρακτική μπορεί να προσφέρει τεχνικές για να αγκαλιάσουμε αυτές τις προκλητικές αλήθειες.

Οι πνευματικές ασκήσεις του βουδισμού δεν αποτελούν εναλλακτικές λύσεις για την ταχεία, σοφή δράση. Είναι συμπληρωματικοί τρόποι διαπαιδαγώγησης στην εκπαίδευση και τον ακτιβισμό. Οι πνευματικές δεξιότητες μπορούν να μας βοηθήσουν να περάσουμε από την απελπισία στον βιώσιμο ακτιβισμό.

Πώς περνάμε από το θυμό στη συμπόνια;

Οι βουδιστικές πνευματικές ασκήσεις μπορεί να μην παρέχουν συγκεκριμένες λύσεις για το κλίμα, αλλά έχουν τη δυνατότητα να αλλάξουν τη συνείδηση. Οι ασκήσεις και οι διδασκαλίες μπορούν να αντιμετωπίσουν τον τρόπο με τον οποίο σχετιζόμαστε με τη θλίψη, την απελπισία και τον φόβο μας. Αυτές οι δεξιότητες βοηθούν στην αναδιάρθρωση της κατανόησής μας για το τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος, τώρα, στον πλανήτη μας.

Ακολουθούν πέντε δοκιμασμένες και αληθινές στοχαστικές πρακτικές από τη βουδιστική παράδοση που μπορούν να μας βοηθήσουν να αγκαλιάσουμε τις αλήθειες της κλιματικής αλλαγής, της εξαφάνισης των ειδών και της οικολογικής κρίσης στην καρδιά και το μυαλό μας. Αν και αυτός ο κατάλογος πρακτικών δεν είναι σε καμία περίπτωση εξαντλητικός, είναι μια αρχή. Αν και οι ρίζες τους είναι αρχαίες, οι πρακτικές αυτές είναι επίκαιρες καθώς αντιμετωπίζουμε την αλήθεια της οδύνης σε παγκόσμια κλίμακα.

ΑΠΟ ΤΟ “ΛΙΟΝΤΑΡΙ ΠΟΥ ΒΡΥΧΑΤΑΙ” – της  WILLA BLYTHE BAKER

Πέντε βουδιστικές πρακτικές που μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής

Η κλιματική αλλαγή μπορεί να είναι τόσο τεράστια που πονάει και μόνο που τη σκέφτεσαι. Η Willa Blythe Baker προσφέρει πέντε τύπους διαλογισμού που θα σας βοηθήσουν να φέρετε την αλήθεια της κλιματικής αλλαγής στη συνείδησή σας και να θέσετε τις βάσεις για μια επιδέξια αντίδραση.

1. Βρείτε μια θεμελίωση στην ηθική

Ορισμένοι άνθρωποι βλέπουν την κλιματική αλλαγή ως ένα οικολογικό ζήτημα. Κάποιοι τη βλέπουν ως οικονομικό ζήτημα. Κάποιοι τη βλέπουν ως κοινωνικό ζήτημα. Όμως, γνωρίζουμε ότι φταίνε οι ανθρώπινες ενέργειες. Υπό αυτή την έννοια, η κλιματική αλλαγή είναι ένα ηθικό ζήτημα.

Οι πεποιθήσεις μας για τη δικαιοσύνη - οι αξίες που μας είναι οι πιο πολύτιμες - αποτελούν το θεμέλιο των πράξεών μας. Αυτές οι αξίες μαθαίνονται και αφομοιώνονται σε μεγάλο βαθμό από τον πολιτισμό μας. Καθένας από εμάς - ως άτομα και κοινότητες - μπορεί να επηρεάσει τις αξίες που υποστηρίζει ο πολιτισμός μας.

Η κλιματική αλλαγή συμβαίνει εξαιτίας αυτών στα οποία έχουμε δώσει αξία και του τρόπου με τον οποίο έχουμε αντιληφθεί την ταυτότητά μας ως ανθρώπινα όντα σε αυτόν τον πλανήτη. Οι αξίες προέρχονται από ένα κυρίαρχο βιομηχανικό ήθος. Η κλιματική αλλαγή, επομένως, δεν είναι μόνο θέμα του τι μπορούμε να κάνουμε. Είναι θέμα του τι πρέπει να κάνουμε.

Οι στοχαστικές παραδόσεις διδάσκουν ηθικούς προβληματισμούς σχετικά με τις πράξεις, τον λόγο και τη σκέψη μας. Ο Βούδας έδωσε έμφαση στην ηθική, śila, ως βασική εκπαίδευση για τους μοναχούς του. Ο μοναστικός κώδικας ηθικής του ήταν δομημένος γύρω από την ιδέα της αχίμσα ή της μη βίας. Ουσιαστικά, ο Βούδας δίδαξε ότι ηθικές πράξεις είναι αυτές που προκύπτουν από τη δέσμευση για μη βλάβη, ευγένεια και απλότητα.

Ο Βουδισμός και άλλες θρησκευτικές παραδόσεις έχουν από καιρό αναγνωρίσει την αγάπη και τη συμπόνια ως κίνητρα που οδηγούν σε αποτελεσματική και βιώσιμη δράση.

Αν επεκτείνουμε τη śila στη σχέση μας με τη γη, το νερό, τους φυσικούς πόρους και τα ζώα, η μη βλάβη, η ευγένεια και η απλότητα γίνονται σημεία προβληματισμού για τη δημιουργία αλλαγών.

Οι μεταγενέστερες βουδιστικές παραδόσεις ανέπτυξαν κανόνες συμπεριφοράς, προσανατολισμένους προς τη συμπόνια, όπως οι εντολές των Μποντισάτβα. Αυτοί οι κανόνες εκτείνονται από την ιδέα ότι η μποντιτσίτα, ή σοφή συμπόνια, είναι το έδαφος της ηθικής δράσης και του λόγου. Μπορούμε κι εμείς να θεμελιώσουμε τον ακτιβισμό μας, την κοινωνική δέσμευση και την αντίστασή μας στη σοφή συμπόνια. Μπορούμε να κάνουμε τον ακτιβισμό μας να μην αφορά αυτό εναντίον του οποίου εργαζόμαστε, αλλά αυτό για το οποίο εργαζόμαστε.

Αν τοποθετήσουμε τον ακτιβισμό μας και τη σχέση μας με τη γη ακριβώς ανάμεσα στις βαθύτερες αξίες και πεποιθήσεις μας, είναι πιο πιθανό να στραφούμε ξανά και ξανά στο θέμα - όχι από υποχρέωση, αλλά από γνήσια δέσμευση.

2. Αισθανθείτε άνετα με την αβεβαιότητα

Αν υπάρχει ένα πράγμα στο οποίο συμφωνούν οι επιστήμονες του κλίματος, αυτό είναι ότι δεν γνωρίζουμε με βεβαιότητα τι θα συμβεί καθώς η γη θερμαίνεται. Τα στοιχεία δείχνουν ότι τα σημεία καμπής και οι κρίσεις δεν μπορούν να αποτραπούν. Δεν έχουμε ιδέα πόσο μπορούμε να επιβραδύνουμε ή να βελτιώσουμε τα δεινά. Δεν ξέρουμε καν πόσο καιρό το είδος μας - και άλλα είδη - μπορεί να επιβιώσει από αλλαγές που αποσταθεροποιούν τις συνθήκες που είναι απαραίτητες για τη ζωή. Μπαίνουμε στο κενό.

Θέλουμε να ξέρουμε αν τα παιδιά και τα εγγόνια μας θα μπορούν να επισκέπτονται την ακτογραμμή, να περπατούν στο δάσος, να αναπνέουν καθαρό αέρα και να ζουν με ασφάλεια. Είναι ανθρώπινο να φοβόμαστε ότι ο κόσμος όπως τον ξέρουμε μπορεί να τελειώσει. Αυτή η αβεβαιότητα μπορεί να μας προκαλέσει βαθιά ανησυχία.

Πολλές από τις διδασκαλίες του Βούδα εστιάζουν στην αβεβαιότητα, όχι ως ενόχληση, αλλά ως πηγή απελευθέρωσης. Ο Βούδας δίδαξε ότι τίποτα δεν είναι βέβαιο, επειδή τίποτα δεν υπερβαίνει την παροδικότητα. Αποκάλεσε την παροδικότητα "σημάδι της ύπαρξης" - μια αναμφισβήτητη αλήθεια του τι σημαίνει να είσαι ζωντανός. Για να ενθαρρύνει τους μοναχούς και τις μοναχές του να αντιμετωπίσουν τη θνητότητά τους, τους έστελνε να διαλογιστούν σε χώρους - υπαίθρια νεκροταφεία - όπου μπορούσαν να δουν πτώματα σε αποσύνθεση.

Ο Βούδας δεν προσπαθούσε να βασανίσει τους μαθητές του. Προσπαθούσε να τους απελευθερώσει. Ενώ η συνειδητοποίηση της θνητότητάς μας ανακινεί τους βαθύτερους φόβους μας, μας απελευθερώνει επίσης από τις αλυσίδες της προσκόλλησης που μας δεσμεύουν. Η χαλάρωση της προσκόλλησης μας βοηθά να ανοιχτούμε στην αλήθεια ότι τίποτα δεν είναι βέβαιο. Τίποτα δεν μπορεί να θεωρηθεί δεδομένο. Έτσι μαθαίνουμε να αγαπάμε την αλήθεια γι' αυτό που πραγματικά είναι.

Υπάρχει καλός λόγος να αγκαλιάσουμε την αβεβαιότητα της κλιματικής αλλαγής ως μια απελευθερωτική πρακτική. Όσο περισσότερο φοβόμαστε την αβεβαιότητα, τόσο πιο πιθανό είναι να αποφύγουμε να σκεφτούμε την κλιματική αλλαγή. Στην πραγματικότητα, ο χειρότερος εχθρός μας μπορεί να μην είναι η άρνηση της κλιματικής αλλαγής, αλλά μάλλον μια λεπτή, υποσυνείδητη απόρριψη της κλιματικής αλλαγής, που βασίζεται στο φόβο μας για το άγνωστο.

Αν, ωστόσο, αγκαλιάσουμε την αλήθεια της αβεβαιότητας, μπορούμε να αναπτύξουμε το θάρρος να παραμείνουμε ανοιχτοί και να εμπλακούμε με τον κόσμο. Αν μπορούμε να αποδεχτούμε την ευθραυστότητα της ζωής στη γη, μπορούμε να επενδύσουμε στη δυνατότητα συλλογικής δράσης.

3. Εργαστείτε με τα συναισθήματα

Μαζί με τη δυσφορία της αβεβαιότητας, η κλιματική αλλαγή μπορεί να προκαλέσει πολλά άλλα δύσκολα συναισθήματα. Βλέποντας την καταστροφή των οικοσυστημάτων και τη μαζική εξαφάνιση, αντιδρούμε με θλίψη και οδύνη. Αντιμετωπίζοντας την άρνηση και την παγκόσμια απάθεια, βιώνουμε θυμό. Όταν σκεφτόμαστε το μέλλον των παιδιών μας, βιώνουμε τρόμο και ανησυχία.

Ο θυμός μπορεί να είναι μια προστατευτική ενέργεια, μια υγιής αντίδραση σε αυτό που απειλεί αυτό που αγαπάμε.

Πρόσφατα, μιλούσα με μια Ευρωπαία μεταπτυχιακή φοιτήτρια που έγραφε τη διατριβή της για τη δύναμη των ιστοριών να επηρεάσουν την κλιματική αλλαγή. Το κύριο κίνητρο για την εργασία της, μου είπε, ήταν ο θυμός.

Όπως είναι κατανοητό, ο φόβος και ο θυμός συχνά τροφοδοτούν τον ακτιβισμό. Αυτά τα πρωταρχικά συναισθήματα μας κρατούν ζωντανούς εδώ και αιώνες. Είναι καλά βραχυπρόθεσμα κίνητρα όταν βρισκόμαστε σε άμεσο κίνδυνο. Ωστόσο, ο φόβος και ο θυμός είναι φτωχά μακροπρόθεσμα κίνητρα. Τελικά, οδηγούν σε άγχος και εξουθένωση – την ύπουλη κατάρρευση (burnout) των ακτιβιστών.

Έτσι, χρειαζόμαστε άλλα χρόνια κίνητρα για τη δουλειά μας. Σε αυτόν τον τομέα, οι πνευματικές παραδόσεις έχουν πολλά να προσφέρουν. Ο Βουδισμός και άλλες θρησκευτικές παραδόσεις έχουν από καιρό αναγνωρίσει την αγάπη και τη συμπόνια, για παράδειγμα, ως κίνητρα που οδηγούν σε αποτελεσματική και βιώσιμη δράση. Ο μποντισάτβα, ένα βουδιστικό αρχέτυπο της συμπόνιας, αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της δυνατότητας ότι τα θετικά και εποικοδομητικά συναισθήματα μπορούν να αποτελέσουν το πρωταρχικό καύσιμο για τη δραστηριότητα. Αλλά πώς φτάνουμε από το θυμό στη συμπόνια;

Ο Θιβετιανός Βουδισμός διδάσκει ότι οι καταστάσεις που επιθυμούμε περισσότερο να αποφύγουμε είναι στην πραγματικότητα το κλειδί για την ελευθερία μας. Αντί να διαγράψουμε τα συναισθήματα, μπορούμε να τα μεταβολίσουμε. Αν μεταφέρουμε την αντιδραστικότητά μας σε έναν στοχαστικό χώρο, είναι δυνατόν να απελευθερώσουμε την ενέργεια του συναισθήματος, μετατρέποντάς την σε εύκαμπτη ανταπόκριση.

Θα μπορούσαμε να ξεκινήσουμε με ένα συναίσθημα όπως ο θυμός. Όταν ο θυμός είναι έντονα προσηλωμένος σε ένα αντικείμενο, γίνεται απομονωτικός, συσπαστικός και εξαντλητικός. Όταν μεταφέρουμε το θυμό σε ένα στοχαστικό χώρο, μπορούμε να ελαφρύνουμε την εστίασή μας στο αντικείμενο και την ιστορία, στρεφόμενοι προς τα μέσα για να εξετάσουμε το ίδιο το συναίσθημα και το ρόλο μας σε αυτό.

Όταν αναλαμβάνουμε την ευθύνη για τον δικό μας θυμό, μπορούμε να βρούμε την καλή του πλευρά. Ο θυμός δεν είναι πάντα καταδικαστέος. Μπορεί να είναι μια προστατευτική ενέργεια, μια υγιής αντίδραση σε αυτό που απειλεί αυτό που αγαπάμε. Αυτή η ίδια η επίγνωση μπορεί να απελευθερώσει τον αντιδραστικό, συρρικνωμένο θυμό στη βαθύτερη φύση του, μια σοφότερη, πιο περιεκτική απόφαση να ενεργούμε με αποφασιστικότητα και θάρρος προς όφελος της αγάπης.

Στη στοχαστική πρακτική, ο θυμός μπορεί να γίνει έμπνευση για ενσυναίσθηση. Ανακαλύπτουμε ότι οι δυσάρεστες καταστάσεις, ενώ μας ανήκουν, δεν είναι μόνο δικές μας. Πολλοί άλλοι αισθάνονται επίσης θυμό, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων που έχουμε κατασκευάσει ως “τον άλλον”. Όταν αναγνωρίζουμε ότι έτσι αισθάνονται τόσοι πολλοί άλλοι, μπορούμε να έρθουμε σε επικοινωνία με τον πόνο των άλλων. 

Στρέφουμε την προσοχή μας από την ιστορία που διεγείρει τον θυμό στην ενσυναίσθηση μας για όλους εκείνους που επηρεάζονται από την κλιματική αλλαγή - ακόμη και για τους αρνητές. Με τον επαναπροσανατολισμό της εστίασής μας από μια πολωτική αφήγηση σε μια ενωτική, αρχίζουμε να οικοδομούμε μια πιο βιώσιμη πλατφόρμα για δράση.

4. Βρείτε την πρόσβαση σε νέα σοφία

Στις συζητήσεις για την κλιματική αλλαγή, φαίνεται ότι έχουμε πρόσβαση κυρίως σε έναν τρόπο γνώσης - τη διάνοια. Το ζήτημα του κλίματος διατυπώνεται στη γλώσσα της εννοιολογικής γνώσης. Αυτή η εννοιολογική προσέγγιση - που χαρακτηρίζεται από το ντοκιμαντέρ του Al Gore, An Inconvenient Truth - είναι εξαιρετικά σημαντική. Πρέπει να γνωρίζουμε τι συμβαίνει και γιατί.

Ωστόσο, η αντίδρασή μας θα είναι πολύ πιο ισχυρή και ανθεκτική αν αρχίσουμε να έχουμε πρόσβαση σε άλλους τρόπους γνώσης, μετατρέποντας τον εννοιολογικά υποκινούμενο ακτιβισμό σε ακτιβισμό της καρδιάς.

Υπάρχουν δύο εναλλακτικοί τρόποι γνώσης στους οποίους βασίζονται γενικά η βουδιστική πρακτική και ο διαλογισμός: η σωματική σοφία και η μη εννοιολογική σοφία.

ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΣΟΦΙΑ

Η συνάντηση με το ανθρώπινο σώμα μας είναι η συνάντηση με τον φυσικό κόσμο. Έχουμε την τάση να ξεχνάμε ότι είμαστε πρωτεύοντα θηλαστικά! Όσο πιο κοντά ερχόμαστε στο σώμα, τόσο πιο κοντά πλησιάζουμε στην αλήθεια της δικής μας άγριας φύσης. Αυτό μας συνδέει με την πλανητική άγρια φύση που φιλοδοξούμε να προστατεύσουμε.

Ενώ το μυαλό σέρνεται στο παρελθόν και το μέλλον, το σώμα είναι πλήρως παρόν. Η παρούσα εγρήγορση του σώματος είναι μια από τις μεγάλες σοφίες του, και μπορούμε εύκολα να έχουμε πρόσβαση σε αυτή τη σοφία. Είναι τόσο κοντά μας όσο η εισπνοή και η εκπνοή αυτής της στιγμής. Ενώ θέλουμε να παραμείνουμε προσεκτικοί στη δημιουργία ενός βιώσιμου μέλλοντος, δεν θέλουμε να το κάνουμε αυτό εις βάρος της απώλειας της ζωής μας. Το σώμα μας υπενθυμίζει ότι είμαστε εδώ, τώρα, και η παρουσία μας είναι ο πιο ισχυρός μας πόρος.

ΜΗ ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΉ ΣΟΦΊΑ

Ο βουδιστικός διαλογισμός μας εισάγει επίσης στη ζωή πέρα από τον εννοιολογικό νου - μη εννοιολογικούς τρόπους γνώσης. Η ευρύτερη αλήθεια είναι ότι η ανθρώπινη εμπειρία δεν είναι μόνο νοητικό περιεχόμενο. Παρόλο που περνάμε πολύ χρόνο εγκλωβισμένοι στον κόσμο των ιδεών μας, υπάρχει κάτι περισσότερο στη νοητική-συναισθηματική ζωή από αυτό που σκεφτόμαστε και πιστεύουμε. Υπάρχει ένας μη εννοιολογικός χώρος στον οποίο προκύπτει όλο αυτό το περιεχόμενο, και αυτός ο χώρος μπορεί να βιωθεί και να διευρυνθεί μέσω των εμπειριών του σώματος. Στην πρακτική της Μεγάλης Τελειότητας, αυτός ο χώρος προσδιορίζεται ως γυμνή επίγνωση, ένα μέρος του νου μας που απλώς βιώνει, πριν σχηματίσει ιδέες για τις εμπειρίες μας. Ο χώρος της επίγνωσης μπορεί να καλλιεργηθεί μέχρι να γίνει ένα περιβάλλον αγκαλιάς για σχετικά ζητήματα όπως η κλιματική αλλαγή.

Μπορούμε να κάνουμε τον ακτιβισμό μας να μην αφορά αυτό εναντίον του οποίου εργαζόμαστε, αλλά αυτό για το οποίο εργαζόμαστε.

Καθώς αρχίζουμε να ταυτιζόμαστε με τον μη εννοιολογικό χώρο, αποκτούμε πρόσβαση σε έναν μη-δυαδικό τρόπο αντίληψης. Στον μη-δυαδικό τρόπο αντίληψης, η ψευδαίσθηση του διαχωρισμού είναι διάτρητη. Αυτή η ψευδαίσθηση του διαχωρισμού μπορεί να είναι μία από τις βασικές αιτίες της κρίσης στην οποία βρισκόμαστε. Όταν είμαστε παγιδευμένοι σε αυτή την ψευδαίσθηση, γίνεται κατά κάποιο τρόπο εντάξει το γεγονός ότι η κατανάλωσή μου γίνεται εις βάρος σας. Αν θέλουμε να ζήσουμε βιώσιμα, πρέπει να συνηθίσουμε την ιδέα - ναι, την πραγματικότητα - ότι είμαστε όλοι στενά συνδεδεμένοι. Ο διαλογισμός μας οδηγεί εκεί.

5. Βρείτε την κοινότητα

Μια φίλη μου παρακολούθησε κάποτε μια συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου της τοπικής της κοινότητας και έπεσε πάνω σε μια γυναίκα που έθετε επανειλημμένα το θέμα της απαγόρευσης των πλαστικών σακουλών. Απογοητευμένη, η γυναίκα είπε ότι δεν φαίνεται να μπορεί να κερδίσει τον σεβασμό του δημοτικού συμβουλίου. Η φίλη μου της απάντησε: "Δεν χρειάζεσαι σεβασμό. Χρειάζεσαι έναν φίλο. Ένα άτομο από μόνο του θεωρείται τρελό. Δύο άνθρωποι είναι μια κλήση αφύπνισης (wake-up call). Τρεις άνθρωποι είναι ένα κίνημα".

Αυτή η φίλη ήταν η περιβαλλοντολόγος και συγγραφέας Kathleen Dean Moore, και η ιστορία της με ενέπνευσε. Μια μικρή, αφοσιωμένη ομάδα ανθρώπων μπορεί να αλλάξει τον κόσμο, όπως είπε η Margaret Mead. Η εύρεση μιας κοινότητας ακτιβιστών μπορεί να μην είναι τόσο τρομακτική όσο νομίζουμε. Μπορεί να είναι τόσο απλό όσο το να βρούμε μερικούς ομοϊδεάτες μας και να ξεκινήσουμε μια συζήτηση.

Προκειμένου να σκύψουμε με χάρη στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε ως πλανήτης, η κοινότητα είναι ζωτικής σημασίας. Αλλά κάνει επίσης διπλή δουλειά, θέτοντας τα θεμέλια για την πνευματική ζωή.

Ο στενός συνοδός του Βούδα, ο Ανάντα, ρώτησε κάποτε τον δάσκαλό του: "Σίγουρα η σάνγκα [πνευματική κοινότητα] είναι το ήμισυ της ιερής ζωής;".

Ο Βούδας απάντησε: "Όχι, Ανάντα, μην λες κάτι τέτοιο. Η σάνγκα δεν είναι το μισό της ιερής ζωής. Είναι ολόκληρη η ιερή ζωή".

Ο Βούδας αισθανόταν πολύ έντονα για τη δύναμη της κοινότητας να υποστηρίζει το μονοπάτι προς την αφύπνιση. Έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του σε σκόπιμη κοινότητα και αναγνώρισε τη σάνγκα ως ένα από τα τρία πνευματικά καταφύγια, μαζί με τον δάσκαλο και το ντάρμα.

Τώρα είναι μια καλή στιγμή για τους οικολογικά περίεργους στον κόσμο του ντάρμα. Υπάρχει μια αυξανόμενη κοινότητα ανθρώπων που αναζητούν τόσο την πνευματική ανάπτυξη όσο και τον ακτιβισμό. Αν είστε ένας από αυτούς τους ανθρώπους, ειδικά τώρα, δεν χρειάζεται να απελπίζεστε. Οι δικοί σας άνθρωποι είναι εκεί έξω.

Καθώς μας ωθούν προς τα εμπρός οι συνέπειες ενός πλανήτη που θερμαίνεται, είναι πιο σημαντικό από ποτέ οι ακτιβιστές και οι στοχαστές να συνεργαστούν. Μπορούμε να επωφεληθούμε από την ανταλλαγή δεξιοτήτων. Ενώ έχω επισημάνει πέντε πνευματικές ασκήσεις για να βοηθήσουν στον στοχασμό της κλιματικής αλλαγής, οι ακτιβιστές έχουν και άλλα εργαλεία και προοπτικές που μπορούν να βοηθήσουν τις πνευματικές κοινότητες να αναλάβουν δράση. Οι ακτιβιστικές κοινότητες διαθέτουν πόρους για εκπαίδευση και δεξιότητες ειρηνικής αντίστασης που μπορούν να βοηθήσουν τους στοχαστές να πραγματοποιήσουν αλλαγές.

Ενώ παλεύουμε με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, θα χρειαστούμε εργαλεία ανθεκτικότητας και εσωτερικής εργασίας. Ως ασκούμενοι του ντάρμα, φέρνουμε ουσιώδη δώρα στο έργο της θεραπείας του κόσμου μας. Η πρόκλησή μας είναι να αξιοποιήσουμε αυτά τα χαρίσματα και να συνεχίσουμε την ανάπτυξή τους.

Δουλεύοντας με την ηθική, την αβεβαιότητα, το συναίσθημα, τη σοφία και την κοινότητα, αναπτύσσουμε μια οικεία κατανόηση ότι το να είσαι άνθρωπος έχει να κάνει με αυτό που σκεφτόμαστε και αυτό που πιστεύουμε - και εμβαθύνουμε την ικανότητά μας να ενσαρκώνουμε το έργο μας.

Η ενσάρκωση στέλνει ένα ανεξίτηλο μήνυμα ότι η ειρήνη και η βιωσιμότητα μπορούν να γίνουν μια βιωμένη πραγματικότητα. Ακόμα και όταν είναι ατελώς πραγματοποιημένες, μπορούμε να εμπνεύσουμε την αίσθηση ότι η ζωή μας έχει νόημα και ότι ζούμε τον δρόμο μας προς μια ολοένα αυξανόμενη ακεραιότητα με - και υπηρεσία προς - τον όμορφο, ανεξιχνίαστο και ιερό κόσμο μας.

ΓΙΑ ΤΗ WILLA BLYTHE BAKER - Η Willa Blythe Baker είναι η ιδρύτρια και πνευματική διευθύντρια της Natural Dharma Fellowship στη Βοστώνη, καθώς και του κέντρου απομόνωσής της, Wonderwell Mountain Refuge, στο Springfield του New Hampshire. Είναι εξουσιοδοτημένη δασκάλα της θιβετιανής βουδιστικής παράδοσης, έχοντας ολοκληρώσει δύο τριετείς απομονώσεις, και συγγραφέας των βιβλίων The Arts of Contemplative Care, Everyday Dharma και Essence of Ambrosia. Το επερχόμενο βιβλίο της εξερευνά τη φυσική σοφία του σώματος.